SN 0642

' ABN AMRO Bank (centrala) Amsterdam. Holandia

►    Automatyczne żaluzje

►    System odzyskiwania energii cieplnej

►    Cyfrowe sterowanie klimatyzacją i oświetleniem pozwalają

na automatyczne dostosowanie zużycia energii do zapotrzebowania na światło i liczby osób w pomieszczeniu

Szencorp Building Melbourne. Autralia

►    Urządzenie odwilżające, które jednocześnie osusza i chłodzi pomieszczenia biurowe

►    Ceramiczne ogniwa paliwowe dostarczające elektryczność spoza sieci i zasilające ogrzewacze do wody

►    Zużycie energii o 70% mniejsze

w porównaniu ze zwykłymi biurowcami

— Genzyme Corporation (centrala)

Cambridge. Massachusetts, USA

►    Wentylowana podwójna elewacja powstrzymująca nadmierne nasłonecznienie latem i przechwytująca ciepło słoneczne zimą

►    Ogrzewanie i chłodzenie parą z pobliskiej elektrowni

►    Zużycie wody o 32% mniejsze niż w tradycyjnym biurowcu

►    Materiały budowlane wybrane pod kątem niskiej emisji zanieczyszczeń, elementów pochodzących z recyklingu lub pochodzenia od lokalnych producentów

J¹

jioioaio—

bóOłuoOą_

Dom mieszkalny-

Hamburg. Niemcy ► Kolektor słoneczny na dachu

W rezultacie zapotrzebowanie na energię niezbędną do ich ogrzewania w porównaniu z wymaganym w tradycyjnych budynkach zmniejszyło się w tych krajach do jednej szóstej.

Ważna jest więc wydajność cząstkowa, ale prawdziwą poprawę można uzyskiwać dopiero w całym łańcuchu energetycznym - od konwersji energii pierwotnej (np. z ropy naftowej) w nośniki energii (takie jak elektryczność) po energię użytkową (choćby ciepło w tosterze). Roczne światowe zapotrzebowanie na energię pierwotną wynosi około 134.1 PWh (czyli 134 100 000 GWh), z czego 80% pochodzi z uwalniających związki węgla paliw kopalnych, takich jak węgiel, ropa naftowa i gaz. Po konwersji te źródła energii pierwotnej dostarczają w przybliżeniu 90 PWh tzw. energii finalnej w postaci elektryczności, benzyny, oleju opałowego, paliwa lotniczego itd.

W następnym etapie, czyli podczas przekształcania elektryczności, benzyny i ty m podobnych nośników w energię użytkow ą wykorzystywaną w silnikach, kotłach i żarówkach, dochodzi do dalszych strat energii w ilości około 46.2 PWh. Tak więc obecnie w dw'óch pierwszych etapach konwersji traci się około 90 PWh, czyli mniej więcej dw ie trzecie energii pierwotnej. Ponadto cała energia użytkowa ulega w końcu rozproszeniu w różnych temperaturach jako ciepło. Skuteczniejsza izolacja budynków, udoskonalenie procesów przemysłowych i używanie lżejszych samochodów o bardziej aerodynamicznych kształtach zmniejszyłoby zapotrzebowanie na energię użytkową, a tym samym ograniczyło jej marnotrawstwo [patrz: „Tabor na diecie”, strona 34].

Czas na zmiany

z uwagi na konieczność sprostania dodatkowym wyzwaniom, w związku ze zmianami klimatu i przewidywanym znacznym wzrostem cen energii, na straty ponoszone w całym łańcuchu energetycznym można spojrzeć kreatywnie - a wydajność energetyczna jest szczególnie istotna. Dzisiejsze energo- i surowcochłonne techniki i technologie trzeba szybko zastąpić nowymi.

Środki podejmowane w celu ochrony przyrody, jakie należy uwzględnić czy to w projekcie przyszłorocznego mo-

PAŻOZIERNIK 2006 ŚWIAT NAUKI 41