SN 0644

Ściany-

► Gruba izolacja z waty celulozowej powstrzymuje ucieczkę ciepta zimą i nadmierne nagrzewanie budynku latem

Kuchenka

►    Sprzęt do gotowania jest ciągle udoskonalany: dziś przygotowanie gorącego positku wymaga

o 25% energii mniej niż na klasycznej kuchence

►    W piekarnikach konwekcyjnych zużycie energii może być mniejsze o około 20%

Lodówka

►    Typowa nowa lodówka zużywa tylko jedną czwartą energii, której wymagaty modele z 1974 roku

►    Starej lodówki nie wyniesiono, jak to bywa, do garażu, aby służyła jako dodatkowy pojemnik na żywność, ale poddano recyklingowi

Okna

►    0 podwójnych szybach z komorą wypełnioną gazem o niskiej przewodności cieplnej pozwalają o ponad 50% zmniejszyć utratę ciepła

►    Ramy i framugi uszczelnione pianką silikonową

Energooszczędna świetlówka

►    Zużywa 4-5 razy mniej energii niż żarówki żarowe

►    Gdy w pomieszczeniu nie ma nikogo, czujnik obecności wyłącza lampę

Komputer

►    Ekran LCD zużywa do 60% mniej energii niż tradycyjne monitory z kineskopem

►    Wytwarza mniej ciepła

►    Wyprodukowany z materiałów

^ nadających się do recyklingu

Zmywarka do naczyA

►    Dodatkowy grzejnik podgrzewa wodę do temperatury wymaganej przy zmywaniu naczyń, toteż woda w rurach nie musi być tak gorąca

►    Zużycie wody o około połowę mniejsze niż przy zmywaniu ręcznym

Gorąca woda

►    Grzejnik do wody ogrzewany energią słoneczną wspomagany ogrzewaniem mestonecznym

►    Izolowany zbiornik na wodę

1

i!

!!

ii

Japonia i kraje Unii Europejskiej są bardziej niż Stany Zjednoczone skłonne do ograniczania importu ropy naftowej i zachęcania producentów do czerpania zysków ze wzrostu wydajności metodą wprowadzania podatków od zużycia energii i innych środków. Jednak wszystkie kraje OECD z wyjątkiem Japonii niewiele dotąd zrobiły w sprawie aktualizacji norm określających wy dajność sprzętu elektry cznego. Także rachunki za zużycie gazu i elektry czności w krajach OECD nie wykazują, jak wiele energii zużywa się do ogrzewania w porównaniu, powiedzmy, z gotowaniem wody ani które z tych zastosowań prądu są bardziej energochłonne, czyli w'jakim przypadku ograniczenie użytkowania dałoby większe oszczędności. W przemyśle zużycia energii w urządzeniach pneumatycznych, do ogrzewania, chłodzenia czy oświetlenia i napędu często nie rozlicza się na linie produkcyjne, ale ujmuje w kosztach ogólnych.

Niemniej jednak w Europie i Japonii oszczędzaniu energii nadaje się większe znaczenie. Jako przykład niech posłuży choćby projekt modernizacji budynków w Ludwigshafen w Niemczech. Pięć lat temu zmieniono tam wyposażenie 500 mieszkań, tak aby spełniały normy niskiego zużycia energii (30 kWh na metr kwadratów}' rocznie), co pozwoliło sześciokrotnie zmniejszyć zapotrzebowanie na energię do ich ogrzewania. Przed modernizacją trudno było znaleźć chętnych do wynajęcia tych lokali, a teraz popyt na nie jest trzykrotnie większy niż podaż.

Podobnych projektów' jest zresztą mnóstwa. Na przykład Rada Szwajcarskich Instytutów Technicznych zaproponowała realizację programu technologicznego pod nazwą „Stowarzyszenie 2000 watów”, przewidującego na jednego mieszkańca takie średnie zużycie energii, które można zaspokoić ze źródeł o mocy 2000 W. Realizacja tego pomysłu w krajach uprzemysłowionych pozwoliłaby zmniejszyć zużycie energii na mieszkańca oraz związaną z tym emisję związków węgla do atmosfeiy o dwie trzecie mimo wzrostu PKJB również o dwie trzecie w ciągu najbliższych 60-80 lat. Szwajcarscy naukowcy ze mną włącznie pracują nad tym planem od 2002 roku. Doszliśmy do wniosku, że dla krajów uprzemysłowionych osiągnięcie celu - 2000 W na mieszkańca - będzie technicznie wykonalne w drugiej połowie obecnego stulecia.

Niektórym ludziom określenie „wydajność energetyczna" kojarzy się z obniżeniem komfortu. Jednak pojęcie to oznacza, że tę samą usługę - wygodne miejsce do życia lub dojazd do pracy - można uzyskać przy mniejszym zużyciu energii. Kraje Unii Europejskiej i Japonia zaczęły wykorzystywać znaczny - i zyskowTiy - potencjał drzemiący w popraw ie wydajności energetycznej. Aby dało się uniknąć wzrostu cen dostaw energii i jeszcze kosztowniejszego przystosowywania się do zmian klimatu, wydajność energetyczna musi stać się celem nadrzędnym działań w skali globalnej.    ■

JEŚLI CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ

Experience with Energy Efficiency Policies and Programmes in IEA Countries. Howard Geller i Sophie Attali; International Energy Agency, 2005.

Steps towards a Sustainable Development: A White Book for R&D of Energy-Efficient Technologies. Red. Eberhard Jochem. CEPE i Novatlantis; 111/ 2004. www.cepe.ethz.ch Energy End-Use Efficiency. Eberhard Jochem; World Energy Assessment 2000, rozdz. 6; UNDP/WEC/UNDESA, 2000.

PAŹDZIERNIK 2006 ŚWIAT NAUKI 43

ii