sowa3

A. Uszkodzenie narządów i jego przyczyny

Jak już podkreśliliśmy - każdy narząd ma określoną strukturę (budowę) i wykonuje określone czynności. Mogą one ulec uszkodzeniu na skutek zadziałania pewnych czynników zewnętrznych lub wewnętrznych. Im dany narząd jest bardziej delikatny i złożony, tym łatwiej ulega uszkodzeniu.

Zgodnie z Klasyfikacją Światowej Organizacji Zdrowia (,International ~!assification... 1980, s. 27) -uszkodzenie (impairment) oznacza wszelką stratą lub wadę psychicznej, fizjologicznej lub anatomicznej struktury albo czynności. Zgodnie z tą definicją w pojęciu "uszkodzenie" mieści się:

—    wszelka strata lub wada - nieprawidłowość anatomicznej struktury narządu organizmu, a więc całkowity jego brak lub uszkodzenie poszczególnych jego części,

—    wszelka strata lub nieprawidłowość czynności fizjologicznych (fizycznych) lub psychicznych, które mogą przejawiać się w:

a)    całkowitym ich zniesieniu,

b)    częściowym ich zniesieniu lub zaburzeniu, czyli nieprawidłowym ich przebiegu; często w odniesieniu do czynności ruchowych (motorycznych) mówimy o dysfunkcjach narządu ruchu (K. J. Zabłocki, 1996 s. 26).

Tak więc uszkodzenie może przyjąć różny zakres - od częściowego, fragmentarycznego do całkowitego zniesienia danego narządu i jego czynności. Przykładami mogą być tutaj: całkowita ślepota i słabowzroczność, całkowita lub częściowa amputacja kończyny albo nawet obu kończyn górnych mb dolnych.

Uszkodzenie może być okresowe lub trwałe. To pierwsze trwa przez pewien czas i w wyniku odpowiednich zabiegów leczniczych, chirurgicznych czy rehabilitacyjnych może być usunięte i przywrócony stan poprzedni. Przykładem uszkodzenia okresowego może być paraliż mięśni po udarze mózgowym, który może całkowicie lub częściowo ustąpić albo ograniczenie czynności kończyny na skutek złamania kości, która po zrośnięciu tej kości może być przywrócona.

Uszkodzenie trwałe występuje wówczas, gdy nie ma perspektyw na jego -sunięcie i stan taki trwać będzie do śmierci (np. ślepota po usunięciu gałek cznych, amputacja kończyny itp.). Takie uszkodzenie nazywane jest również

zefektem.

Ponadto należy odróżnić uszkodzenie od urodzenia i nabyte w dalszym : kresie życia człowieka. Uszkodzenie od urodzenia, nazywane też wadą •rodzoną, występuje u dziecka od momentu jego urodzenia, a właściwie już cześniej, w okresie płodowym. Uszkodzenie nabyte może wystąpić

—    różnych okresach życia człowieka, na skutek chorób czy urazów.

131