sowa5

—    niewłaściwe odżywianie kobiety ciężarnej, w szczególności niedożywienie, powodujące brak lub niedostateczną ilość witaminy A, żelaza, wapna i fosforu w diecie,

—    choroby zakaźne kobiety ciężarnej, np. grypa, odra, różyczka,

—    niedotlenienie płodu na skutek choroby układu krwionośnego (serca),

—    zatrucia kobiety ciężarnej, np. nadużywanie alkoholu czy’ narkotyków, spożywanie innych środków trujących (toksycznych),

—    prześwietlenia kobiety w czasie ciąży, zwłaszcza w okolicy brzusznej,

—    uszkodzenia płodu na skutek wypadków kobiety ciężarnej (Powel, 1976, s. 203).

Drugą grupą czynników, które często powodują trwale uszkodzenie narządów organizmów są choroby. Przez chorobę rozumie się reakcję organizmu na działanie czynników chorobotwórczych, drobnoustroje, pasożyty, zatrucia wewnątrzpochodne i zewnątrzpochodne objawiające się zaburzeniami jego funkcjonowania i współdziałania jego narządów. Zmiany te mogą mieć charakter ogólny lub dotyczyć tylko jednego narządu. W związku z tym istnieją choroby ogólnie atakujące cały organizm oraz choroby poszczególnych narządów. Istnieją więc choroby narządu wzroku, okulistyka, narządu słuchu, gardła i nosa, otolaryngologia, układu nerwowego, neurologia itp.

Każda choroba ma swój początek, przebieg i zejście. Ta ostatnia faza może być pomyślna, czyli całkowity powrót do zdrowia, połowiczna, czyli przejście w chorobę przewlekłą lub niepomyślna, czyli kończąca się trwałym uszkodzeniem organizmu lub śmiercią.

Niewłaściwe odżywianie, a raczej niedożywienie może także pogorszyć ogólny stan zdrowia i spowodować dewiacje w rozwoju fizycznym : psychicznym dziecka. Pewne substancje w pożywieniu są bowiem istotne dla normalnego rozwoju dziecka, jak np. żelazo, wapno, fosfor, witaminy itp. Jeśli pokarm dziecka tych składników nie zawiera, organizm nie będzie rozwijał się normalnie. Dla przykłada można podać, że brak witaminy A może spowodować ślepotę. Niedożywienie, jako przyczyna uszkodzenia i niepełnosprawności dzieci, występuje głównie w krajach rozwijających się. Ostatnio słyszy się również u nas, że niektóre dzieci cierpią z powodu niedostatecznej ilości jedzenia, a wdęc z pewnością posiłki, jakie otrzymują mogą nie zawierać niezbędnych składników potrzebnych rozwijającemu się organizmowi dziecka.

Urazy, czyli działania pewnych zewnętrznych czynników na organizm, powodujące trwałe uszkodzenie jego narządów^r i czynności lub nawet śmierć. Czynniki te dzielą się na:

a)    mechaniczne - uderzenia różnymi przedmiotami lub postrzały,

b)    termiczne - oparzenia lub odmrożenia,

c)    chemiczne - zatrucia, oparzenia chemiczne, i1 elektryczne - porażenia energią elektryczną.

133