sowa6

Urazy mogą przyjąć postać rany w układzie mięśniowym, złamania lub zniszczenia kości, albo jednocześnie jedną i drugą postać. Każdy narzaz organizmu a więc kręgosłup, kończyny, czaszka, narządy wewnętrzne, mózg itp. może ulec uszkodzeniu w wyniku urazu. Są one na ogół wynikiem nieszczęśliwych wypadków drogowych, przy pracy, w domu, w szkole itp.

W końcu wymienić trzeba naturalne zmiany w narządach i czynnościach spowodowane starzeniem się organizmu. Polega ono na degradacji biologicznej organizmu, objawiającej się stopniowym zanikiem tkanek i narządów prowadzącym do obniżenia sprawności jego funkcjonowania. Łatwo u: zauważyć u ludzi w bardziej zaawansowanym wieku. Bardzo często zmiany te są przyspieszane i potęgowane przez liczne choroby, a zwłaszcza choroby przewlekłe występujące w starszym wieku, na skutek słabszej odporność organizmu.

B. Uszkodzenie a niepełnosprawność

Drugim aspektem — wymiarem, wyodrębnionym w Klasyfikacji Światowe Organizacji Zdrowia, jest niepełnosprawność. Czynności narządów organizmu mogą być wykonywane na różnym poziomie, a więc mniej lub więc-dokładnie i poprawnie, szybciej lub wolniej itp. Poprawność, dokładność precyzja i szybkość są wyznacznikami sprawności. Sprawność jest wie: cechą każdej czynności, charakteryzującą jej przebieg. Jest ona pojęciem m: tylko biologicznym czy psychologicznym, lecz występuje także w technice kiedy mówimy o sprawności działania maszyny, samochodu itp.

W zależności od tego jakich czynności sprawność dotyczy, rozróżniamy e następujące rodzaje.

Sprawność sensoryczna, czyli sprawność czynności narządów zmysł:-wych, zwłaszcza wzroku, słuchu i dotyku. Przejawia się ona we wrażliwości ra bodźce, czyli reagowaniu na bodźce o możliwie najniższej sile, czułości, czy 1 reagowaniu na możliwie najmniejsze różnice w sile bodźca, ujmowaniu największej liczby bodźców oraz w szybkości reakcji na bodźce.

Sprawność fizyczna - w znaczeniu wąskim jest to sprawność motoryczri czyli sprawność wykonywania ruchów i czynności. Jej wyznacznikami si szybkość, prawidłowość (dokładność), zręczność (płynność), siła i koordynacji Dotyczy to zarówno ruchów i czynności manualnych (wykonywanych prr pomocy kończyn górnych), jak też czynności lokomocyjnych (wykonywanyc przy pomocy kończyn dolnych), takich jak: chodzenie, bieganie, skakanie i: W znaczeniu szerokim sprawność fizyczna dotyczy wszystkich czynnos: fizjologicznych organizmu, łącznie z czynnościami motorycznymi.

Sprawność psychiczna, określająca prawidłowość (normalność) funkc;:-nowania procesów (czynności) psychicznych w różnych sytuacjach i warunkach. Jest to taki przebieg procesów percepcyjnych, intelektualnych, emoc

134