strona (538)

Plecy okrągłe

— urazy i powtarzające się często mikrourazy.

Zmiany w chorobie Scheuermanna obejmują z reguły kilka sąsiadujących ze sobą kręgów, a także krążków międzykręgowych. najczęściej na odcinku Th7 - Th 12. Proces dotyczy zazwyczaj 2 lub 4 kręgów, rzadziej 3 lub 5.

Osłabienie procesem martwiczym odporności nasad i chrząstek pokrywających trzony kręgowe powoduje wciskanie się zawartości krążków międzykręgowych przez płytkę chrzęsną do gąbczastej tkanki trzonów. Tworzą się tzw. guzki Schmor-la. które mogą być różnej wielkości. Występują one głównie w przedniej i środkowej części trzonów. Trzony kręgowe ulegają powolnemu niewielkiemu sklino-waceniu, a krążki międzykręgowe — zmianom degeneracyjnym i następczemu zwężeniu. Powoduje to pochylenie tułowia do przodu i stopniowe ograniczanie ruchomości odcinka kręgosłupa objętego procesem chorobowym. W przypadku lokalizacji choroby w odcinku piersiowym tworzą się plecy okrągłe, z kompensacyjnym zwiększeniem lordozy szyjnej i lędźwiowej. W przypadku lokalizacji choroby w odcinku piersiowo-lędźwiowym lub lędźwiowym następuje zmniejszenie lub wręcz zniesienie lordozy lędźwiowej — tworzą się plecy płaskie. Choroba trwa zwykle 2-3 lata i kończy się wraz z zakończeniem kostnienia kręgosłupa. W tym czasie dochodzi do stopniowej przebudowy nasad trzonów kręgowych, zanikają mniejsze guzki Schmorla. Pozostają natomiast sklinowacenia trzonów kręgowych i zgięcie kręgosłupa. do jakiego doszło w trakcie choroby.

Około 20% pacjentów odczuwa w czasie choroby bóle kręgosłupa. Bóle te lokalizują się w chorym odcinku kręgosłupa lub jego bezpośrednim sąsiedztwie. Potęgują się one po wysiłkach fizycznych, głównie w pozycjach osiowego obciążenia kręgosłupa i pochylenia w przód. Ból ustępuje lub zmniejsza się po odpoczynku w pozycji leżącej.

O skuteczności postępowania leczniczego decyduje wczesne rozpoznanie i konsekwentnie prowadzone leczenie. Początkowe stadium choroby jest jednak trudne do wykrycia ze względu na brak wyraźnych objawów klinicznych, które pojawiają się z dużym opóźnieniem w stosunku do zmian w obrazie radiologicznym. Dlatego niezmiernie ważne jest wychwycenie pierwszych symptomów związanych z nieprawidłową postawą, a mogących świadczyć o rozwijającej się chorobie. Pierwszym dostrzegalnym jej objawem jest nieprawidłowa postawa z pochyleniem tułowia do przodu i ograniczenie ruchomości chorego odcinka. Jest to jednakże rozpoznanie zbyt późne — zmiany w budowie kręgów i krążków międzykręgowych są już wówczas znacznie zaawansowane. Wcześniejszym objawem choroby Scheuermanna jest ból objętego chorobą odcinka kręgosłupa. Zazwyczaj pojawia się on już w poronnych postaciach choroby, ale występuje tylko u 20% chorych. Decydujące w rozpoznaniu choroby Scheuermanna jest rozpoznanie radiologiczne — zwłaszcza zdjęć wykonanych w projekcji bocznej.

Postępowanie lecznicze

W przypadku choroby Scheuermanna szczególny nacisk należy położyć na zapobieganie zniekształceniom w obrębie układu kostnego, które mają charakter nieodwracalny.

24