Magazyn8 101

początkiem XVI stulecia wchodzi na arenę sztuki młody ge

niusz, MlCHEL-ANGELO BUONARROTI (1475- 1564), który prometeuszową dłonią stworzył postacie bogów i ludzi, którzy gdyby poruszać się mogli, zatrzęśliby podstawą niebios i ziemi, a w ich formy tytanów wlał ducha przepotężnego, te formy rozsadzającego. Jak poganin umiłował kult ciała ludzkiego, a był twórcą dzieł, przeznaczonych dla świątyń chrześcijańskich. Nad olbrzymiemi przestrzeniami zawieszał niebosiężne kopuły, gdyż był zarówno genialnym architektem, jak rzeźbiarzem i malarzem. W jego dziełach i pomysłach wyraziło się tryskające przepotężną siłą życie całej epoki renesansowej, jej zenit, lecz i skłon zarazem.

Michał Anioł był uczniem Ghirlandaja, a jakkolwiek zaczął swe studya jako rysownik i malarz, we wczesnej młodości przerzucił się do rzeźby, umiłował ją i przez całe życie uważał siebie tylko za rzeźbiarza. Tragiczna ironia losu chciała, że jedyne skończone dzieła wykonał nie jako rzeźbiarz, lecz jako malarz!

Powołany przez Juliusza II do Rzymu, otrzymał Michał Anioł polecenie wykonać pomnik tego pod każdym względem genialnego człowieka i papieża, grobowiec, który gdyby był wykończony, byłby największy na świecie, prawdziwą górą marmurową, mającą się składać z kilkudziesięciu figur wielkości nadnaturalnej; grobowiec, dla którego umieszczenia potrzebaby było zbudować kolosalnych wymiarów świątynię, ów potężny chrom św. Piotra!

Gdy Michał Anioł był już zajęty tą pracą, dla której góry marmurów łamać było potrzeba, gdy kolosalne bryły kamienne poczęły już nabierać kształtów ludzkich, papież zmienił swój projekt; nie chciał za życia oglądać grobowca swego, by, jak przesąd twierdzi, to życie nie dobiegło zbyt prędko kresu, lecz zażądał od artysty, aby malowidłem ozdobił sklepienie kaplicy Sykstyńskiej.

Znane są gwałtowne spory między tymi dwoma żelaznymi ludźmi, papieżem i artystą, który nie chciał malować, lecz rzeźbić; nieugięta jednak wola Juliusza II sprawiła, że Michał Anioł zabrał się do pracy i stworzył dzieło nieśmiertelne, najpotężniejsze, jakie kiedykolwiek sztuka wydała¹.

53

1

Doskonałą a świetną charaktciystyką epoki takich postaci, jak papież Juliusz II, Michał Anioł i Rafael, oraz wzajemny ich stosunek a także rozbiór ich czynów i dzieł znajdziemy w pięknie napisanem dziele Klaczki: »Rzym i Odrodzenie. Papież Juliusz II<-. Warszawa 1904.