WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI197 I djvu

193

w małe białe kółka. U góry sterczał cienki kij z pękiem piór, mający wyobrażać głowę, po bokach tkwiły dwie laski z pękami czerwonych piór, oznaczające ręce. Na przodzie wystawał kołek długości około 6 cali, zakończony grubym węzłem z trawy, obwiązanym strzępkiem starej szmaty: pomalowany był na biało i miał wyobrażać pępek. Cały bałwan miał wysokości około 8 stóp i przedstawiał najwidoczniej mężczyznę. Jakiś czas obnoszono 'go w tańcu, wreszcie zamiast niego zjrwiły się dwa sztandary zrobione z drągów i niesione przez dwie osoby. Wreszcie znikły i one, a tancerze z dzidami w ręku wysunęli się naprzód“ *). Prawdopodobnie i pozostałe ludy pierwotne posiadają tańce religijne, jednak nie zostały one dotychczas opisane. W Australji również tańce religijne obserwowano względnie rzadko. Gcr-land wprawdzie oświadcza, że „pierwotnie wszelki taniec jest tańcem religijnym** **), nie zdołał jednak udowodnić swego twierdzenia. W faktach, któremi rozporządzamy, nie znajduje ono żadnego oparcia. Nic nie zniewala nas do przypuszczenia, * że ^tańce australskie posiadały pierwotnie inne znaczenie, niż to, jakie dziś w nich widzi nieuprzedzony spostrzegacz. Jedynie nieznaczna część ich posiada charakter ceremonji religijnych; ogromna większość jako cel swój wyłącznie zakreśla sobie uzewnętrznienie estetyczne oraz estetyczne pobudzenie silnych emocji***-).

Cel i skutek nie są jednym i tym samym. Jeśli większości tańców pierwotnych przyświeca cel wyłącznie estetyczny, to natomiast wpływ ich" wybiega daleko i potężnie poza granice estetyki. Żadna gałąź sztuki pierwotnej nie posiada tak wielkiej, praktycznej i kulturalnej doniosłości, jak taniec. Spoglądając z wyżyn naszej, cywilizacji przede-wszystkim jesteśmy skłonni do szukania tej doniosłości w obrę-

*) Eyre, II. 236.

**) Waitz-Gerland VI, 755.

>• ***) W Australji tańce estetyczne odbywają się zawsze w nocy; przeciwnie, znane nam lance religijne urządzane, bywają podczas dnia.

Grosse. Początki sztuki    13

http://rcin.org.pl