44516 strona0017 (3)

'12 Marin Zebrowska I Zofia llubskn

Tym przeobrażeniom, będącym wynikiem opisanej wyżej obiekty¹"¹! sytuacji, towarzyszyło zainteresowanie ze strony czynników społecmyi h ^M i państwowych ², które postawiły sobie za zadanie świadome koli trolowanie stanu psychologii dziecka i planowanie p o n i • p u w jej zakresie.

Wśród zjawisk określających aktualny stan psychologii dziecka w ¹•'¹ naeh Zjednoczonych istotne znaczenie posiada włączaniu I ² I w ogólny nurt psychologii. Wyraża się to w podejmował"¹! problematyce, w teoriach stanowiących punkt odniesienia dla badań on i dziećmi, w prowadzonych dyskusjach, w stronie metodologicznej po¹lal mowanych prac oraz ich treści, w coraz częstszym występowaniu Jako !• •• autorów wybitnych przedstawicieli psychologii ogólnej.

Teoretyczne podstawy badań. W omawianym okresie obserwujemy cydowane odejście od badań o charakterze normatywno-opisowym I poilu| ściu czysto praktycznym. Przeważać zaczęła orientacja teoretyczna interesowanie wyjaśnianiem zjawisk, identyfikacją determinujących I¹ zmiennych, ich mechanizmami — inspirująca prace o charakterze eksp¹" mentalnym.

Punkt odniesienia dla badań nad dziećmi stanowiły nie tylko In "It¹ rozwoju, lecz również, i to znacznie częściej, ogólne teorie psychologiczna, Juk też koncepcje wyrosłe na terenie nauk pokrewnych, np. psycholliiM" I styki, etologii itd., o czym mówimy szerzej na dalszych stronach.

Spośród teorii rozwoju najważniejsze znaczenie miała w nnm winnym okresie, z punktu widzenia inspiracji badań i interpretacji ich v ników, wyrosła na gruncie nie amerykańskim, lecz europejskim, teoilś

•    I³ I a g v t u. Należała dn tych teorii, Które ostro godziły w zakorzenlo

i.......łycjr behnwloryzinii i operaejoni/mu, ole te/ po długim dopiero

|«h it od hwo^o³powalaniu zaczęła znajdować aprobatę". Stanowiła poc/ąt

10.    pmdit odniesieniu dlu pruć dotyczących procesów po/nnwczyeh, nu • u mi lo gruncie suma wyrosła, w miarę jednak Juk coraz to bardziej

|#³o< I mi /ywi.ste stawały się ścisłe związki między poznaniem i całoks/tuł i mi funkcjonowaniu osobowości, teoria ta wykraczać zaczęła swym wpły-»ho p' .1 dziedzinę pierwotnych swych oddziaływań.

Im >pli ujący, zwiększający się zresztą wpływ na badania w zakresie , , l.i)|ogU dziecku miała też. stosunkowo mało u nas znana teoria rozwoju H W³'nera

11••Imr W erner (1890- 1984) pozostawał pod silnym wpływem pru u >»(!>• im.. | kształtowanią się wszelkich form życia organicznego. W psy-. Il.tfll ki mcentrował swe zuinteresowania na przejawach umyslowośd •i iiiyiiimycłi w różnych formach życia. Psychologię rozwojową traktował i t . ₍... oh podejściu do badania wszelkich zjawisk, nie zaś juko osobny i i Indol Iłozwój — to w myśl jego koncepcji³ - fundamentalne pojęcie

. ti..logii ogólnej. Idee H. Wernera rozwija Instytut Psychologii Kozwo-

......| (ego imienia, działający w Uniwersytecie Clarka w Stanach Zjedno-

.....li (Heinz Werner Institute of Developmentol Psychology, Clark

I ••ilty), patronując integracji studiów biologicznych, psychologie/ nr li I społeczno-kulturowych, stosujących podejście rozwojowe w swych I -i.IhiiIiii Ii ",

Api.Aiód teoretycznych koncepcji psychologicznych wy-

•    .1 . li nu terenie psychologii ogólnej wiele nurtów badań nad

11. h Idem Inspirowały nadal, tak jak w latach poprzednich, hehawioryzm l p«v³ hnanallza. Zakres ich wpływów, proporcjonalnie biorąc, zmniejszył •h jednak znacznie, i przestały nadawać ton całej dyscyplinie.

i»i li a w i o r y z m reprezentowały nadal klasyczne eksperymenty la •aaniMiyJne dotyczące procesu uczenia się, wyrosłe z. tradycji

l II u I I a i K. W. S p e n c e’a. Nowością było prowadzenie tych «kt<

, .,iui niów na szeroką skalę z. dziećmi. W najbardziej ortodoksyjnej . « ydi pująi ych obecnie postaci kontynuowane były w Instytucie Rozwo-

•« Mn poznania teorii Plageta przyczyniła się niewątpliwi³ poświęcona Jego - >11 i iMiUnlon) pruca J. M. Flavela Th³ dwelopmental psychologu o/ Jean Player,

1

⁴ M.in. Komitet Nauk Społecznych (Social Science Research Council), sk" plujący grupę wybitnych naukowców, delegatów kilku różnych towarzystw ns»» kowych. SSRC — to instytucja o dużym prestiżu i budżecie, pracująca nad postąp¹ nauk społecznych od lat dwudziestych bieżącego stulecia.

2

“ Szczególną rolę odgrywa tu Narodowy Instytut Zdrowia (National Inalllul¹' of Health), potężna, powstała po II wojnie światowej placówka, w skład ktAis) wchodzi m.in. Instytut Zdrowia Dziecka i Rozwoju Człowieka. Koordynuj¹ mii I finansuje na terenie całego kraju znaczny procent badań nad dziećmi, Jul¹ M »-kolenie kadr w tym zakresie. Rozmach Instytutu Zdrowia ilustrują m.in. zapoi«ąt kowane w latach pięćdziesiątych badania interdyscyplinarne, które zmierzały ustalenia przyczyn zaburzeń neurologicznych i sensorycznych powstających w «¹•• sie ciąży I wczesnego dzieciństwa, w celu ewentualnego zapobiegania w pr/ysiMil uszkodzeniom mózgu, upośledzeniu umysłowemu, ślepocie, głuchocie itp. Genrtysy, epidemiologowie, statystycy, psychiatrzy, psychologowie, socjologowie, fUJoM² pediatrzy, neurologowie podjęli wspólne badania nad 40 tys. matek z. całego kraju Zaplanowano śledzenie tych samych matek 1 ich dzieci w ciągu szeregu lal !¹••• N. Bayley Currefit rciearch related to children at fhe National lnatltutr o/ ItniUh „Chlld Dcvelopment" 1960, t. 31.

3

i e.,1 i Ijingcr Werner’³ comparative organisinic thtory. W: P. II. Muuen

111(111,1 I, Ś. 711 -771).

•» Pm Informacje podane przaz lł. Kapłana, S. Wapnera I J. K. Wohlwilln we D .i„ilf ą,i pracy: J. S. Druner Procesie³ of eognMve urowth, 1068. Praca ta- to ., .it.ltłi.iwiiity Jeden /. odczytów organizowanych pr/e/. Instytut Psychologii Iło/wo³ l. , | im il Wernera w rumach serii „The II³ in; Wornor l.ectures", do wygliin/unhi (i i ³. Ii Iipiim/anl mi wybitni bndin/e aspektu rozwojowego zjawisk