192 CZĘŚĆ 2. ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM TURYSTYCZNYM
w ciągu pierwszego miesiąca funkcjonowania przyniosła ponad milion funtów przychodu. Breakbuilder umożliwia klientom w ramach jednej ceny rezerwowanie za pośrednictwem Internetu noclegów i przelotów według własnego wyboru (e-tid, 2003). Co ciekawe, usługa ta jest objęta gwarancjami finansowymi - przypuszczalnie dlatego, że tak zalecili firmie radcy prawni. Formułując swoją opinię, niemal na pewno kierowali się orzeczeniem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wydanym w 2002 r. w sprawie portugalskiej agencji turystycznej Club Tour. Sędziowie Trybunału uznali, że agencja turystyczna, która na życzenie klienta łączy kilka usług objętych oddzielnymi umowami, w rzeczywistości oferuje mu pakiet usług podlegający stosownym przepisom (dokładniej tę sprawę omówiliśmy w studium przypadku 10.1).
Club Tour Viagens e Turismo SA przeciwko Alberto Carlos Lobo Goncalves Garrido (Europejski Trybunał Sprawiedliwości, sprawa 400/00, 30 kwietnia 2002)
Pozwany w tej sprawie skorzystał z pośrednictwa Club Tour przy organizacji wyjazdu wakacyjnego. Na wyjazd złożyły się pobyt w ośrodku wypoczynkowym Club Med w Grecji oraz przelot tam i z powrotem. Agencja turystyczna sama dokonała połączenia tych usług. W czasie pobytu w ośrodku turystów zaatakowały osy, co istotnie zakłóciło wypoczynek pozwanemu. Mimo jego skarg ani Club Tour, ani Club Med nie były w stanie zaproponować mu innego miejsca pobytu o podobnym standardzie. Po powrocie pozwany odmówił zapłaty za wyjazd, więc agencja turystyczna skierowała sprawę do sądu. Portugalski sąd przekazał sprawę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w celu rozstrzygnięcia dwóch kwestii. Po pierwsze, czy usługi objęte osobnymi umowami, łączone przez agencję turystyczną na życzenie i według wskazań konsumenta lub określonej grupy konsumentów mieszczą się w definicji pakietu. Po drugie, czy określenie „wcześniej ustalona kombinacja” można rozumieć jako pakiet konstruowany w momencie zawierania umowy. W bardzo krótkim orzeczeniu Trybunał oznajmił, że odpowiedź na oba pytania brzmi „tak”. W uzasadnieniu stwierdził, że definicja pakietu nie zawiera żadnego sformułowania, które uniemożliwiałoby uznanie połączonych w ten sposób usług za pakiet. Rozstrzygnięcie to, argumentował dalej Trybunał, oznacza, że taką kombinację usług, której poszczególne elementy konsument dobiera przed zawarciem umowy, należy rozumieć jako wcześniej ustaloną.
Internet umożliwił aktywny udział w dynamicznym kompletowaniu pakietów także biurom podróży i innym przedsiębiorstwom obsługującym turystów. W wypadku biur podróży istnieje duża szansa, że usługi sprzedawane w formie dynamicznie kompletowanych pakietów są objęte ogólnymi gwarancjami finansowymi uzyskanymi przez te firmy, a więc wszystko odbywa się zgodnie z nowymi przepisami wynikającymi z dyrektywy 90/314/EWG. Jednak pozostałe przedsiębiorstwa turystyczne, jak choćby linie lotnicze (które nie muszą mieć licencji ATOL), również mogą tworzyć strony internetowe umożliwiające klientom samodzielne zorganizowanie sobie wakacji. Na przykład na głównej witrynie irlandzkich tanich linii lotniczych Ryanair (www.ryanair.com) znajdują się odsyłacze do serwisu oferującego rezerwację miejsc noclegowych (ryanairhotels.com). Taka praktyka przypuszczalnie nie zalicza się do sprzedaży pakietów turystycznych, ale nie ma co do tego całkowitej pewności.
Jeśli firma zaprzestaje działalności, a oferowane przez nią usługi w formie dynamicznie kompletowanych pakietów nie mają gwarancji finansowych, mogą wystąpić dwojakiego rodzaju następstwa. Po pierwsze, może się okazać, że interesy turystów nie są w żaden sposób zabezpieczone, więc nie mają oni żadnej szansy na odszkodowanie lub muszą pokryć koszty powrotu do domu z własnej kieszeni. Po drugie, kontrahenci biura podróży, w tym zwłaszcza hotele, mogą nie otrzymać zapłaty za wyświadczone usługi lub rekompensaty z tytułu strat poniesionych na skutek plajty pośrednika. W tej sytuacji niezbędne wydaje się wprowadzenie - przede wszystkim przez odpowiednie władze - rozwiązań zapewniających podróżnym pełniejszą informację o zakresie ochrony ich interesów oraz, co ważniejsze, usunięcie istniejących luk prawnych.
W Wielkiej Brytanii podjęto już pewne kroki w tym kierunku. Na przykład Urząd Lotnictwa Cywilnego po zidentyfikowaniu ponad 600 firm oferujących pakiety usług turystycznych na zasadzie rozszczepionej umowy dąży do uzupełnienia przepisów dotyczących ATOL. tak aby obejmowały dynamiczne kompletowanie pakietów. Ponadto, jak wynika z przedstawionego studium przypadku, zgodnie z obecną wykładnią prawa, agencje turystyczne traktuje się tak samo jak biura podróży.
Dekret wdrażający dyrektywę 90/314/EWG na terenie Wielkiej Brytanii nakazuje biurom podróży umieszczanie w folderach reklamowych określonych informacji. Jeśli w folderze nie ma tych informacji albo są one nieścisłe, niepełne lub niejasne, uważa się to za przestępstwo karne. Załącznik nr 2 do dekretu zawiera długi wykaz podstawowych informacji, których należy udzielić klientowi. Sankcjami karnymi są obwarowane art. 7 i 8 zobowiązujące biura podróży i agencje turystyczne do przekazania konsumentom przed wyjazdem pewnych informacji, zwłaszcza dotyczących ochrony zdrowia, wymogów wizowych oraz. kontaktu z przedstawi-