94288001 djvu

560 K. W. MAJEWSKI

nerwowy widzenia jednoocznego, poświęcony wyłącznie na usługi projekcyi wrażeń wzrokowych.

Wyobrażenia wzrokowe.

Całość licznych i rozmaitych wrażeń wzrokowych, które powstają przez działanie podniet świetlnych na obie siatkówki, składa się na wytwarzanie wyobrażeń wzrokowych, t. j. doprowadza do tego, że wyrabiamy sobie sąd o wielkości, odległości, kształcie, barwie i o wzajemnem położeniu widzianych przedmiotów. Zdolność narządu wzroku do wytwarzania takich wyobrażeń zależy jednakowoż także od współdziałania czynników psychicznych, toteż jakość nawet elementarnych wrażeń nie jest wyłącznie zależna od jakości podniet, ale do pewnego stopnia wpływa na nią i pamięć dawniejszych podniet oraz wrażeń pokrewnych i kojarzenie tych dawnych wrażeń z obecnemi. Do wyobrażenia wzrokowego o jakimś przedmiocie dochodzimy drogą psychicznej syntezy wrażeń elementarnych, odebranych przy dokładnem przypatrywaniu się danemu przedmiotowi przez oglądanie go z różnych stron, przyczem są nam pomocne: czucie mięśniowe, czucie zbieżności, akomodacyi i ruchów źrenicy. Częstokroć jednak i tą drogą uzyskane wyobrażenia wzrokowe nie odpowiadają ściśle rzeczywistym własnościom przedmiotu i dla uzupełnienia braków musimy uciekać się do pomocy wrażeń dostarczanych nam przez inne zmysły. Potrzeba ta wynika ze względności wrażeń i wyobrażeń wzrokowych, jak wogóle zmysłowych. Z tego też źródła płyną liczne złudzenia wzrokowe, których doznajemy nieraz i które narzucają się nawet wtedy, gdy posiadamy pełną o nich świadomość. O wielkości widzianych przedmiotów sądzimy głównie z wielkości ich obrazów siatkówkowych. Jest to jednak ich wielkość pozorna, wiadomo bowiem, że dwa przedmioty bardzo różnej wielkości mogą dawać równe obrazki na siatkówce, jeśli większy z nich znajduje się dalej, a mniejszy bliżej. Z pozornej wielkości przedmiotów wnioskujemy o ich rzeczywistych rozmiarach, oceniwszy poprzednio ich odległość, lub naodwrót, znając rzeczywistą wielkość przedmiotu, z jego wielkości pozornej oceniamy jego odległość. Oczna miara, to znaczy mierzenie na oko wielkości przedmiotów, ich długości, szerokości, odbywa się zapo-mocą wodzenia wzroku wzdłuż i wszerz przedmiotu i porównywania go z drugim przedmiotem, którego wielkość jest nam znana. Prócz tego rozróżniamy jeszcze zdolność umiejscawiania wrażeń