94288801 djvu

468 K. W. MAJEWSKI

naczyń odczuwa siatkówka równie silnie, jak większą ilość światła w częściach odsłoniętych, nie dostrzega przeto różnicy w oświetleniu, a zatem nie widzi żadnych cieni W doświadczeniach wyżej opisanych sprawiamy, że cienie naczyń padają na inne miejsca siatkówki, niż zazwyczaj, na miejsca niejako do nich nie przyzwyczajone i dlatego cienie te stają się widoczne. Widzenie entoptyczne cieni rozgałęzień art. et venae centr. retinae stanowi równocześnie jeden z najsilniejszych dowodów, że wrażliwą na światło, czyli widzącą warstwą siatkówki jest właśnie warstwa pręcików i czopków. Wynika to i z obliczeń Mullera, który z paralaksy ruchów ogniska świetlnego wytworzonego na twardówce i z paralaksy odpowiadającego im ruchu naczyniowych cieniów entoptycznyoh, znalazł, że gałązki naczyń muszą przebiegać w odległości 0,17 —0,33 mm. przed warstwą wrażliwą siatkówki. Wynik tego teoretycznego obliczenia pozostaje w uderzającej zgodzie z pomiarami anatomicznymi, które wykazują, że drobne gałązki naczyń w otoczeniu plamki żółtej leżą właśnie w odległości 0,2—0,3 mm. przed warstwą pręcików i czopków.

Do zjawisk entoptycznych zaliczyć trzeba także t. zw. fosfeny, o których będzie mowa w rozdziale o fizyologicznych czynnościach siatkówki.

Bystrość wzroku.

Zważywszy wszystkie, w poprzednich rozdziałach opisane, rozliczne niedokładności optyczne, jakie przedstawia oko nawet w warunkach zupełnie fizyologicznych, dziwić się nie można, jeśli wyrazistość i dokładność obrazów, powstających na siatkówce, często pozostawia wiele do życzenia. Toteż oko nie wyzyskuje zazwyczaj w całej pełni wrażliwości swej siatkówki. Stąd też zdolność wyraźnego widzenia i rozeznawania przedmiotów, czyli t. z w. bystrość wzroku, obraca się już we fizyologicznych warunkach w dość szerokich granicach. Z drugiej strony trzeba przyznać, że często nie dokładności optyczne wyrównują się w oku wzajemnie do pewnego stopnia i że mimo ich istnienia musimy sprawność czynnościową oka prawidłowego uważać za znakomitą. Mówiąc o bystrości wzroku, mamy na myśli w pierwszym rzędzie zdolność rozpoznawania przedmiotów, a zatem widzenia ich kształtów we wszystkich szczegółach, i to za pomocą środkowej części siatkówki wytwarzającej obrazy tych właśnie przedmiotów, w które się w danej chwili wpatrujemy Astro-