94288401 djvu

464 K. W. MAJEWSKI

sku oka t. j. w odległości 13—14 mm. przed środkiem rogówki. Wiadomo, że z ogniska tego wychodzące promienie przebiegają w ostatniem środowisku, a więc w ciele szklistem, równolegle do osi. Doświadczenie urządza się w ten sposób, że zapomocą soczewki wypukłej (ryc. 171, a) skupiamy promienie lampy lub świecy b w małym otworze nieprzeźroczystego ekranu c, który to otwór znajduje się właśnie w punkcie ogniskowym przednim badanego oka. W tych warunkach powstaje w ciele szklistem snop równoległych promieni, wytwarzający na siatkówce oświetlony kręg tego kształtu i tej wielkości, co źrenica. Już ograniczenie tego kręgu jasnego zależy od cienia, jaki rzuca na siatkówkę tęczówka. Stąd badany zauważyć może najdrobniejsze niedokładności brzegu źrenicy, która nigdy prawie nie stanowi idealnego koła, a często przedstawia pewne nierówności, czy to wskutek wysterczania warstwy barwikowej z poza brzegu źrenicznego (ektopia uveae\ czyto z powodu resztek embryonalnej błony źrenicznej, nie wspominając już o zmianach patologicznych, jak tylne tęczówkowe zrosty i przyczepy. Toż samo ruchy własnej źrenicy może badany w ten sposób doskonale spostrzegać jako powiększanie i zmniejszanie się jasnego kręgu n. p. przy zasłanianiu i odsłanianiu drugiego oka, (oddziaływanie współczulne).

W obrębie samegu kręgu jasnego spostrzega badany cały szereg zjawisk entoptycznych w postaci mniej lub więcej wyraźnych cieni. Często widzi się drobne krążki, w środku błyszczące, wykonujące w obrębie jasnego pola ruchy zależne od mrugania powiek. Krążki te pochodzą od drobnych kropelek, prawdopodobnie tłuszczu, na przedniej powierzchni rogówki. Mrugając powiekami widzimy przy wpatrywaniu się w odległy punkt świecący jasne smugi, wychodzące w górę i w dół. Jest to skutek działania, po części cylindrycznego, po części pryzmatycznego, warstewki łez przylegającej do brzegu powieki górnej i dolnej. Warstewka taka tworzy rodzaj pryzmatu, o przedniej ścianie wklęsłej, a podstawą zwróconego do krawędzi powiekowej. Pryzmat ten zmienia obraz punktu w smugę wyciągniętą ku jego podstawie. Przytem dolna smuga zależy od górnej powieki, a górna od dolnej, a to z powodu odwrotnej pro-jekcyi obrazków siatkówkowych. Przekonać się o tem możemy zasłaniając kartą raz brzeg górnej, raz dolnej powieki.

Niektóre osoby widzą w obrębie jasnego kręgu, powstającego przy opisanem wyżej doświadczeniu, kółka nieruchome o błyszczą-