img020 (5)

społecznej, często w rodzinach niepełnych, ze wspólwystępującą przestępczością i uzależnieniami¹¹.

Badania w Wielkiej Brytanii (L. Morris, S. Irwin) wskazują, że zróżnicowanie wewnętrzne bezrobotnych jest tak duże, ii .trudno mówić o podklasie w odniesieniu do całości tej grupy.

Obecnie kwestionuje się koncepcję underclass (np. w stosunku do bezrobotnych), brakuje bowiem badań potwierdzających rzeczywiste istnienie tej kategorii w rozumieniu socjologicznym. Jest to raczej kwestia mody i ukazanie zależności między teorią a klimatem społeczno-politycznym¹². Istnieją złożone zależności między wieloletnim bezrobociem a przynależnością podklasową. Ludzie bezrobotni, niewykwalifikowani, bezdomni, często zaangażowani w działalność o charakterze przestępczym lub alkoholicy czy narkomani pochodzący lub tworzący dysfunkcjonalne rodziny - nie stanowią jeszcze grupy w pełnym tego słowa znaczeniu, aczkolwiek zapoczątkowują proces tworzenia się underclass. Mamy jednak niewątpliwie do czynienia z różnymi odmianami marginalizacji społecznej i wykluczania członków tych grup z .normalnego” funkcjonowania w społeczeństwie.

Chroniąc prawa człowieka do godnego życia i aktywnego udziału społecznego, podejmuje się wiele wysiłków, by przeciwdziałać procesowi rworzenia się podklasy i marginalizacji. Wyzwaniu temu stawia czoło szeroko rozumiana edukacja środowiskowa i praca socjalna.

5.3. Projekt socjalny i próby jego zastosowania

5.3.1. Pojęcie projektu socjalnego

Opracowanie założeń programowo-realizacyjnych oczekiwanych zmian w obszarze pracy socjalnej, opartych na podejściu systemowym oraz wstępnej ocenie ich zastosowania określane zostaje jako projekt socjalny. Projekt socjalny iest to ograniczone w czasie i przestrzeni społecznej przedsięwzięcie ^harakterze_pomocowvn}. Zwykle jest on kojarzony z określonym pfćTgramem pomocniz/gjanMuhCakcia socjalną”), w ramach danej mśtytucii iub środowiska. Proiekt powstaje w następujących fazach:

u Tamie, s. 38. u Tamie, s. 35.

l

-«i

X) konceptuaiizacji — spojrzenie na projekt z punktu widzenia racjonalnego działania;

2)    operacjonaiizaęji - konkretyzacja celu głównego i celów szczegółowych;

3)    ewaluacji - nie tylko ocena celów i metod realizacji projektu, lecz również ocena zmian u tych, do których działanie zostało skierowane, a także wszystkich pozostałych uczestników projektu-³.

Coraz szersze stosowanie projektów socjalnych spełnia ważne funkcje społeczne: dynamizuje snnlficzaaaŁ iółzyja integracji i<SSr-dyrnTćn pq'^TT?ifStiSW zaailźifcowanycawdzialacigkgcldzialuje komoeń-~3nryjnip^2*?nnentvczni£vi^zmacma rozwoj-T

Należy nadmienić, że pracownik socjalny jest jednym z elementów biorących udział w projekcie obok instytucji, która go zatrudnia do prowadzenia swojej polityki socjalnej, podopiecznych, którymi mogą być: jednostka, rodzina, grupa, społeczność oraz instytucji współpracujących w jego realizacji, Określanie celów oraz dobór niezbędnych środków zwykle dokonuje się w wyniku konfrontacji z diagnozowanych potrzeb, oczekiwań i możliwości wszystkich partnerów bioTącycfr udział w projekcie.

ływności, które nastawione są na pozytywną 'ze społecznego punktu

Ten nowy model pracy socjalnej posługuje się określonym słownictwem. Aby wypełnić rolę .nosiciela zmian”, pracownik socjalny prowadzi działania metodyczne, tzn. profesjonalne i świadome formy ak-

widzenia) modyfikację sytuacji, w jakiej znajduje sle podopieczny (podopieczni).

Złożona realizacja projektu socjalnego wiąże się z przyjęciem pewnej strategii działania, którą można zdefiniować jako .sztukę zaangażowania całego zbioru środków ca rzecz osiągnięcia celu". W określeniu strategii należy brać pod uwagę rożnego rodzaju komponenty, takie jakdjdsoby ludzkiłfrarennlriekfi(śtvtuc:onalrj?'gczasowg^ecE^,,^r osooowosciowe ¹' predVSBWVći5iuidvwidualne osób biorących udział w 'projekciet^otrzeby jednostkowi. g-CpowS. ięTrcćowis~kow&) Do strategii należ? takżerfłrzewiay^aStę, jak będzie przebiegał rozwój tych elementów oraz ich dynamiczne wzajemne <cazimvwaiTlte. Strategia "Badzie nacisk na aspekty strukturalne, dynamikę i Tfnienne. które determinują określanie celów oraz na konieczność analizy różnych

^a W. Ciczkowski, Projekt soigalny oj środowisku lokalnym. Założenia teoretyczno-■metodologiczne, er. 3ezpieczeńztwo człowieka..., s. 298-299.

^w S. Marynowiez-Hecka, J. Piekarski. Wokół problemów działania społecznego. Warszawa 1996, s. 9-10.

139