img020 (5)

C- k> Ca    i

społecznej, często w rodzinach niepełnych, ze współwystępującą przestępczością i uzależnieniami¹¹.

Badania w Wielkiej Brytanii (L. Morris, S. Irwin) wskazują, że zróżnicowanie wewnętrzne bezrobotnych jest tak duże, iż .trudno mówić o podklasie w odniesieniu do całości tej grupy.

Obecnie kwestionuje się koncepcję underclass (np. w stosunku do bezrobotnych), brakuje bowiem badań potwierdzających rzeczywiste istnienie tej kategorii w rozumieniu socjologicznym. Jest to raczej kwestia mody i ukazanie zależności między teorią a klimatem społeczno-politycznym¹². Istnieją złożone zależności między wieloletnim bezrobociem a przynależnością podklasową. Ludzie bezrobotni, niewykwalifikowani, bezdomni, często zaangażowani w działalność o charakterze przestępczym lub alkoholicy czy narkomani pochodzący lub tworzący dysfunkcjonalne rodziny - nie stanowią jeszcze grupy w pełnym tego słowa znaczeniu, aczkolwiek zapoczątkowują proces tworzenia się underclass. Mamy jednak niewątpliwie do czynienia z różnymi odmianami marginalizacji społecznej i wykluczania członków tych grup z formalnego” funkcjonowania w społeczeństwie.

Chroniąc prawa człowieka do godnego życia i aktywnego udziału społecznego, podejmuje się wiele wysiłków, by przeciwdziałać procesowi tworzenia się podklasy i marginalizacji. Wyzwaniu temu stawia czoło szeroko rozumiana edukacja środowiskowa i praca socjalna.

5.3. Projekt socjalny i próby jego zastosowania

5.3.1. Pojęcie projektu socjalnego

Opracowanie założeń programowo-realizacyjnych oczekiwanych zmian w obszarze pracy socjalnej, opartych na podejściu systemowym oraz wstępnej ocenie ich zastosowania określane zostaje jako projekt socjalny. Projekt socjalny jest to ograniczone w czasie i przestrzeni społecznej przedsięwzięcie o cnarakterza pomocowy^. Zw/kle jest on kojarzony 2 określonym gfogramem pomoc^ziriKUiHuiCakcia sogalnąĄ w ramach danej inst-.-tucii iub srodowisłca. Projekt powstaje w następujących fazach:

" Tamie. j. 38. ^u Tamie, s. 36.

C    v +ec ^i\ ' o, aotbL t-i

Z$-JC{cQ Soc^Cłl^¹^" 1

1)    konceptuaiizaęji - spojrzenie na projekt z punktu widzenia racjonalnego działania;

2)    operacjonaiizaęji - konkretyzacja celu głównego i celów szczegółowych;

3)    ewaiuacji - nie tylko ocena celów i metod realizacji projektu, iecz również ocena zmian u tych, do których działanie zostało skierowane, a także wszystkich pozostałych uczestników projektu¹³.

Coraz szersze stosowanie projektów socjalnych spełnia ważne funkcje społeczne: dtmnmiruiZ-Sftjłggzn^Ł' t£rzvja mtetrracy idótpor-óyHTTCii poamiótóW zaangażowanych w działanigCoddziaiuie kompen-sacyjni^SfaneutYcznilWCazmacma roz~.voj•*:

Należy nadmienić, że pracownik socjalny jest jednym z elementów biorących udział w projekcie obok instytucji, która go zatrudnia do prowadzenia swojej polityki socjalnej, podopiecznych, którymi mogą być: jednostka, rodzina, grapa, społeczność oraz instytucji współpracujących w jego realizacji. OkT-eślanie celów oraz dobór niezbędnych środków zwykle dokonuje się w wynika konfrontacji zdiagnozowanycK potrzeb, oczekiwań i możliwości wszystkich partnerów biorących udział w projekcie!

Ten nowy model pracy socjalnej posługuje się określonym słownictwem. Aby wypełnić rolę .nosiciela zmian”, pracownik socjalny prowadzi działania metodyczne, tzn. profesjonalne i świadome formy aktywności, które nastawione są na pozytywną 'ze społecznego punktu widzenia) modyfikacje sytuacji, w jakiej znajduje się podopieczny (podopieczni).

Złożona realizacja projektu socjalnego wiąże się z przyjęciem pewnej strategii działania, którą można zdefiniować jako „sztukę zaangażowania całego zbiorą środków na rzecz osiągnięcia celu”. W określeniu strategii należy brać pod uwagę rożnego rodzaju komponenty, takiej:

osooowosciowe i pro______.

projekciet^potrzeby jednostkowi, grtSpowę. i(sroćowiskow&) Do strate-: :-..ńe.-;7:.al-;z rtćyfłewiaywafóę, jak będzie" przebie^aProzwói tych eiementów oraz ich dynamiczne, wzajemne fcaziąjywaipe. Strategia kładzie nacisk na aspekty strukturalne, dynamikę i zmienne, które determinują określanie celów oraz na konieczność analizy różnych

U W. Ciczkowski, Projekt socjalny uj środowisku lokalnym. Założenia teoretyczno-■metodologiczne, w: Bezpieczeństwo człowieka..., s. 298-299.

¹⁴ E. Marynowiez-Hetka, J. Piskanie, Wokół problemów działania społecznego, Warszawa 1996, s. 9-10.

139