- niezgodną z innymi rolami społecznymi, np. rodzinnymi czy płciowymi. W praktyce często zdarza się, że rodzice nauczają swe dzieci pełniąc wobec nich podwójną rolę, co ułatwia, szczególnie matce- nauczycielce, organizację życia rodzinnego i pogodzenie go z obowiązkami zawodowymi. Sytuacji takiej należy unikać, gdyż grozi ona zaburzeniem więzi między rodzicami a dzieckiem i dzieckiem a rówieśnikami w klasie, spowodowanym nieadekwatnością wymagań wobec niego.
Rola nauczyciela może być również niezgodna z rolą mężczyzny postrzeganego jako głowa rodziny. Dzieje się tak choćby ze wzglądu na zbyt niskie zarobki, które wykluczają zaspokojenie ekonomicznych potrzeb domowników.
fsj C'r'ć^C ( fó /6N~ PO cb,‘ f\'i&
Do niewątpliwych plusów tej profesji zaliczyć można: Ci+-
- wolność i autonomię w wykonywaniu obowiązków, wiążące się z niepowtarzalnością działania i tworzeniem rzeczywistości pedagogicznej oraz relacji między nauczycielem a uczniami w sposób indywidualny
- poczucie sprawstwa towarzyszące tym, którzy pozostają świadomi zarówno własnych wysiłków, jak i samych siebie w tym, co na co dzień robią w szkole, jak i w sposobie, w jaki realizują swe zadania. Tworzy iudzi, a zarazem tworzy wiedzę, interpretując świat i wydarzenia kształtuje osobowość tych, którzy pod jego opieką uczą się i dorastają.
- nienormowany czas pracy, odbywa się w nienormowanych porach ani też nie trwa tak samo długo. Niewątpliwym plusem zatrudnienia w szkole są też przerwy świąteczne, międzysemestralne czy wakacyjne
- wartości rodzinne- stanowią one fundament wychowawczych i socjalizacyjnych oddziaływań szkoły. Jeśli między wartościami wyniesionymi z domu a tymi, które popularyzuje szkoła zarysowują się silne rozbieżności, wówczas dochodzi do konfliktów, napięć, a nierzadko niepowodzeń w pracy z uczniami;
- inteligencja uczniów- część potencjału rozwojowego każdego z nas, która jeśli nie przesądza o przebiegu procesu zdobywania wiedzy i internalizowaniu wartości, to z pewnością silnie je określa. Uczeń mniej zdolny musi włożyć znacznie więcej wysiłku w przyswojenie materiału niż jego lepiej rozwinięty intelektualnie kolega;
- język- może on determinować zdolności poznawcze ucznia, może też, narzucony przez nauczyciela i zbyt szybko modyfikowany, wyobcować go z własnego środowiska rodzinnego i społecznego
- wiek uczniów- nie tylko przesądza o doborze materiału i metod jego wdrażania, ale jest także czynnikiem decydującym o stosowaniu odpowiedniego stylu wychowania, wymagań wobec dziecka, oceny jego postępów.
- motywacja do osiągania dobrych wyników i pracy nad sobą- najlepiej stymuluje do osiągnięć średni, wyrównany poziom motywacji oparty na wewnętrznych źródłach (np. uczę się bo tego chcę)
Mniej istotne w procesie wychowania i nauczania są takie cechy uczniów, jak: płeć, wyznanie, narodowość czy status społeczny rodziców, które to jednak mogą w pewnym stopniu oddziaływać na wartości. Nie determinują jednak ani możliwości poznawczych, ani motywacji, ani też inteligencji ucznia.
Kłosa szkolna jako środowisko wychowania
Najistotniejszym środowiskiem oddziaływania pedagogicznego skupiającym w sobie funkcje i angażującym cechy roli nauczyciela jest klasa szkolna. Dzięki czynnościom wychowawczym i dydaktycznym, a także codziennym interakcjom staje się ona z przypadkowej, nierzadko losowo dobranej zbiorowości równolatków, zespołem uczniów mających własne problemy, realizujących wyznaczone zadania, wchodzących w relacje koleżeńskie.
Do cech klasy szkolnej R.(l./Alends zalicza:
- wielowymiarowość- efektywne działania w obrębie klasy wymagają zaplanowania i zgrania wielu czynności, z których nie wszystkie się ze sobą wiążą;
- jednoczesność- oznacza, że pewne sprawy dzieją się równocześnie, co wymaga podzielności uwagi nauczyciela, a zarazem dużej jej koncentracji;
- gwałtowność- nie wszystko, co dzieje się w kiasie można skontrolować, pewne rzeczy następują po sobie zbyt szybko, by możliwa była ingerencja w ich przebieg;
- nieprzewidywalność- wydarzenia w klasie czasem przyjmują niespodziewany obrót, a nauczyciel nie zawsze jest w stanie przewidzieć ich rozwój i zapobiec konsekwencjom;
- jawność- klasa jest miejscem publicznym, gdzie świadkami każdego wydarzenia, czy zachowania są zarówno uczniowie, jak i nauczyciel, przez co nie można niektórych, często wymagających dyskrecji faktów czy sytuacji uchronić przed upublicznieniem czy omawianiem na forum;
- przeszłość- podczas przebywania w szkole narasta zasób wspólnych doświadczeń uczniowskich i nauczycielskich, zmieniają się zwyczaje i normy, często oddziałując na ocenę bieżących faktów.