31378 PICT0087 (4)

J. Bcndkowski, G. Radziejowska

» jednostkach bezwzględnych, nie służące do ocen. Przykłady mierników: liczba zakupionych części, wolumen zakupionych materiałów, liczba dostawców, czas realizacji zamówienia. koszty zaopatrzenia itd.

Wskaźnikiem [25] nazywamy liczbę względną wyrażającą wzajemny stosunek pewnych wielkości statycznych. Wskaźniki wyrażone są w jednostkach względnych (z małymi wyjątkami) i mają charakter oceniający, porównawczy.

Przykłady wskaźników: udział wadliwych dostaw, udział zrealizowanych dostaw, udział niezawodność dostaw, produktywność materiałów, materiałochłonność produkcji.

Na obszary zastosowania wskaźników logistycznych wskazuje funkcjonalny podział systemu logistycznego wg faz przepływu towarów w przedsiębiorstwie przemysłowym, czyli logistykę zaopatrzenia, logistykę produkcji, logistykę dystrybucji i logistykę zagospodarowania odpadów. Taki podział ułatwia ocenę i projektowanie procesów logistycznych. Dla poszczególnych faz tworzone są zbiory wskaźników, które charakteryzują przebieg określonych procesów logistycznych. Można stwierdzić, że wskaźniki ogólne są takie same dla poszczególnych podsystemów, gdyż służą do oceny efektywności ekonomicznej, sprawności, elastyczności i niezawodności. Natomiast wskaźniki cząstkowe wykazują zróżnicowanie, gdyż zawierają szczegółowe informacje dotyczące danego podsystemu.

Analiza wskaźnikowa podsystemu logistycznego „zaopatrzenie”

W podsystemie logistyki zaopatrzenia realizowane są dwie grupy funkcji:

• funkcja ukierunkowana na zewnątrz przedsiębiorstwa, czyli zakupy materiałów,

• funkcja ukierunkowana do wewnątrz przedsiębiorstwa, czyli zarządzanie materiałami.

Do pomiaru i oceny realizowanych funkcji wykorzystywane są różnorodne mierniki i wskaźniki [3,15,16,22,25] klasyfikowane wg wielu kryteriów. Z tego względu podjęto próbę opracowania klasyfikacji wskaźników wg kryteriów pozwalających na:

=?i ocenę ogniw łańcucha logistycznego,

=>ocenę relacji wewnątrzorganizacyjnych oraz między organizacją i otoczeniem, ułatwiających zarządzanie procesami logistycznymi,

ocenę zakłóceń, która stanowi bodziec do podjęcia decyzji i działań na rzecz usunięcia zakłóceń.

W pierwszym przypadku wykorzystując podejście logistyczne utworzono zbiór wskaźników charakteryzujący efektywność dwóch ogniw łańcucha logistycznego, a mianowicie dostawcy i odbiorcy (przedsiębiorstwa przemysłowe), między którymi przepływają materiały, informacje oraz środki finansowe. Zbiór wskaźników podano w tab. 6.6.

W drugim przypadku wyróżniono cztery główne pola analizy wskaźnikowej. Kryteria ich wyróżnienia oparto na teorii organizacji i zarządzania [11], traktującej organizację jako system społeczno - techniczny. Są to dwa kryteria, a mianowicie: materialne i społeczne.

Metody wspomagające podejmowanie decyzji w zaopatrzeniu_171

rozpatrywane w dwóch ujęciach - zewnętrznym (styk z otoczeniem) i wewnętrznym (w przedsiębiorstwie). Pozwala to na uwzględnienie wielu wymiarów rzeczywistości, któtych wzajemne relacje i proporcje zmieniają się w zależności od typu organizacji i otoczenia. Zaproponowany zbiór wskaźników charakteryzuje stan zjawisk i przebieg procesów w czterech wyróżnionych wymiarach [II]. Takie ujęcie wskaźników przestawiono w tab. 6.7.

W ostatnim przypadku zwrócono uwagę na ryzyko, jakie ponosi przedsiębiorstwo przemysłowe w następstwie zakłóceń techniczno - zasileniowych. Ujawnienie przyczyn zakłóceń, dostarczenie informacji umożliwiających usprawnienie procesów logistycznych oraz przygotowanie informacji na potrzeby zarządzania - to zadania analizy zakłóceń (15].

Analiza wskaźnikowa pozwala jedynie na wstępną ocenę przyczyn, siły i zasięgu zakłóceń. Wskaźniki zakłóceń powinny być tak zbudowane, aby można było je zastosować w analizie porównawczej do wyznaczenia różnic między wartością uzyskaną a planowaną oraz kierunku różnic (ujemna, dodatnia) i ewentualnie szybkości ich narastania. Badane wielkości można przy tym porównać z cechami postulowanymi oraz w czasie i w przestrzeni (różne przedsiębiorstwa). Opracowanie pogłębionej diagnozy umożliwia dopiero analiza zależności, czyli określenie przyczyn istniejącego stanu. Jest to zagadnienie bardzo istotne w przypadku zarządzania w warunkach zakłóceń. Opis charakteru zakłóceń i wybrane wskaźniki zakłóceń podano w tab. 6.8.

Należy podkreślić, że do oceny zakłóceń można wykorzystać wiele innych wskaźników podanych w tab. 6.7 poprzez obliczenie wskaźników dla wielkości rzeczywistych i porównania ich z wielkościami planowanymi lub innymi wartościami odniesienia.