39262 z motylem w tle2

I. Borecka, Z motylem w tle nia swoich opinii, nawyku mówienia o swoich odczuciach i emocjach. Kontakt z poszczególnymi baśniami inspirował je do spontanicznych zabaw i twórczości plastycznej. Naturalna dziecięca skłonność do zabawy była kierowana w stronę zabaw twórczych z wykorzystaniem technik pa-rareatralnych i dramowych.

Spontaniczne wypowiedzi dzieci, zaraz po wysłuchaniu czytanej baśni, wskazywały na to, że co prawda trudno im jeszcze oddzielić świat realistyczny od baśniowej fikcji, ale związane to było z etapem ich rozwoju. Jednak już po trzech zajęciach z zastosowaniem rozmowy kierowanej, dzieci w grupach przedszkolnych, potrafiły w zadowalającym stopniu odróżnić elementy świata fikcyjnego i fantastycznego. Dzieci z klasy zerowej miały zadanie nieco utrudnione, widoczne było, że znacznie mniej czasu trwał ich kontakt z baśniami. Ważne jest jednak to, że dzieci z wszystkich grup, bardzo szybko potrafiły określić pozytywne i negatywne zachowania bohaterów i utożsamiać się z właściwymi postaciami lub postawami.

Badania potwierdziły założenie, że im częściej nauczycielki w badanych grupach rozmawiały z dziećmi na temat poznanych baśni, tym bardziej prawidłowy był ich rozwój emocjonalny - stawały się empatyczne i uspołecznione.

Ustalono także, że pod wpływem zastosowanych form pracy z wykorzystaniem baśni, zarówno w grupach przedszkolnych, jak i w grupach klas zerowych, wyraźnie aktywizowała się plastyczna wyobraźnia dzieci. Bardzo chętnie wyrażały swoje odczucia w stosunku do bohaterów z wybranych przez nie baśni, w pracach plastycznych potrafiły ująć nastrój i charakter postaci. O wiele chętniej rysowały bądź malowały bohaterów pozytywnych. Ci, którzy rysowali bohatera złego, nie zawsze się z nim utożsamiali. Często rysowano go właśnie dlatego, że jest zły, robi dużo złego, czasami budziło się u dzieci współczucie dla takiego bohatera: „bo nikt go nie lubi". Rysując go dzieci mówiły, w jaki sposób należy pomagać negatywnemu bohaterowi, aby zmienił swoje postępowanie.

Poczynione obserwacje dają się ująć w pewne wnioski:

1. Aby w pełni wykorzystać wpływ baśni na rozwój stosunków społecznych w grupie dzieci sześcioletnich, trzeba stosować odpowiednie formy pracy wychowawczej, dydaktycznej i terapeutycznej.

2. Trzeba z dziećmi wiele rozmawiać, inspirować je do zabawy, pokazywać, co jest dobrem i złem oraz ukierunkować ich zachowanie, aby uświadomiły sobie celowość zachowań pozytywnych a szkodliwość aspołecznych.

3. Należy rozwijać ekspresję plastyczną i ruchową.

4. W wypadku dzieci, którym w domu poświęca się zbyt mało czasu, nie czyta się i nie opowiada bajek i baśni, należy zwiększyć ilość zajęć prowadzonych na podstawie utworów dla dzieci i zaproponować specjalny cykl zajęć inspirowanych baśniami.

5. Ze spotkania z literaturą i książką trzeba uczynić przyjemność.

Wprowadzenie nowych metod i ciekawych zajęć sprawi, że dzieci będą chętnie przebywać w przedszkolu. A przedszkole odbierane jako przyjazne przyczyni się do wychowania dzieci wrażliwych, uspołecznionych, umiejących żyć w grupie i otaczającym społeczeństwie i dobrze radzić sobie z trudnościami życia codziennego.

Wyników tych badań nie dało się porównać z wynikami, jakie wcześniej osiągnęłam sama. Pracowałam bowiem z dwunastoma dziećmi w wieku przedszkolnym (5-6 lat) oraz dziesięcioma w młodszym wieku szkolnym (7-9 lat). Prowadziłam z nimi terapię grupową, w dwóch grupach przedszkolnych oraz dwóch szkolnych. Trzecią grupę (sześć osób) stanowiły dzieci w wieku od 6 do 12 lat, z którymi pracowałam indywidualnie.

W pierwszej i drugiej grupie znalazły się głównie dzieci o zaburzonych emocjach. Nieprzystosowane do pracy zespołowej, źle radzące sobie z przystosowaniem do życia przedszkolnego. Kilkoro z nich miało zaburzoną lateralizację oraz sprawność motoryczną. W trzeciej i czwartej grupie były dzieci z trudnościami edukacyjnymi. Niektóre z nich miały problemy z pisaniem, inne z czytaniem, a jeszcze inne z liczeniem. Niemal wszystkie miały też zaburzone zachowanie. Wynikało to zarówno z braku sukcesów w szkole, jak i ich zaburzeń emocjonalnych, wynikających najczęściej z niekorzystnej atmosfery domowej lub szkolnej. Uczestnicy piątej grupy mieli podobne problemy.

Dzieci zakwalifikowane do zajęć grupowych zostały wstępnie zdiagno-zowane przez nauczycielki. Uczestnicy trzeciej grupy (zajęcia indywidualne) byli po badaniach przeprowadzonych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Na zajęcia terapeutyczne zostali zgłoszeni przez rodziców, którzy, mimo zaleceń pedagogów, nie umieli im pomóc. Zaniepokojeni niepowodzeniami szkolnymi i brakiem efektów działań prowadzonych w domu zdecydowali się na skorzystanie z dodatkowych zajęć terapeutycznych.

Spotkania z dziećmi przedszkolnymi odbywały się raz w tygodniu, z dziećmi starszymi - dwa razy w tygodniu. Uczestnicy terapii indywidualnej przychodzili na zajęcia zgodnie z harmonogramem, ale nie rzadziej niż raz w tygodniu.