80 Naprawa samochodu terenowego STAR 266
Schemat przełożeń skrzynki biegów i przenoszenia momentu obrotowego przedstawiono na rys. 4.2. Włączanie biegów odbywa się za pomocą odpowiednich sprzęgieł przesuwnych. Dla uniknięcia zgrzytów włączanych kół zębatych przy różnych prędkościach obwodowych dla biegów drugiego, zębów pierścienia ciernego do zębów sprzęgła przesuwnego i uniemożliwia tym samym dalszy jego przesuw osiowy. Na skutek docisku sprzęgła wywieranego ręką kierowcy za pośrednictwem układu włączania, następuje zmniejszenie różnicy prędkości obrotowych pierścienia ciernego i koła
Rys. 4-2. Schemat przełożeń skrzynki biegów i przenoszenia momentu obrotowego
a — bieg 1, b — bieg 2, c — bieg 3, d — bieg 4, e — bieg 5,1/ — bieg wsteczny
trzeciego, czwartego i piątego zastosowane są synchronizatory bezwładnościowe. Położenie części synchronizatora w pozycji nie włączonego biegu przedstawiono na rys. 4-3a. Zatrzask 2 utrzymuje sprzęgło przesuwne 5 w pozycji środkowej. Działanie synchronizatora bezwładnościowego (rys. 4-3) jest następujące: w pierwszej fazie włączania biegu następuje osiowy ruch sprzęgła przesuwnego 5, które przez sworznie zatrzasku 2 dociska stożkowy pierścień cierny synchronizatora 1 do pierścienia synchronizatora 3 osadzonego na kole biegu włączanego. Istniejąca różnica prędkości obrotowych koła zębatego i stożkowego pierścienia ciernego 1 powoduje względny jego obrót w stosunku do sprzęgła 5 o pewien kąt (wielkość względnego obrotu ograniczona zderzakami). Obrót ten powoduje docisk zukosowanych zębatego. Pośrednie położenie części synchronizatora przy zablokowanym sprzęgle przesuwnym przedstawiono na rys. 4-3b.
Po wyrównaniu prędkości obrotowych wszystkich elementów wskutek utrzymującego się docisku sprzęgła przesuwnego do pierścienia ciernego synchronizatora, pierścień ten zostaje na tyle obrócony w przeciwnym kierunku, że jest możliwy dalszy przesuw sprzęgła na wielowypust pierścienia synchronizatora osadzonego na kole. Położenie włączonego biegu przedstawia rys. 4-3c.
W pokrywie sterowania 29 skrzynki biegów (rys. 4-4) znajduje się urządzenie sterujące i blokujące poszczególnych biegów. Urządzenie blokujące uniemożliwia jednoczesne włączenie dwóch biegów. Działanie urządzenia przedstawia rys. 4.5.