94285601 djvu

536 K. W. MAJEWSKI

żeby punkt, w którym się mają osie widzenia przecinać, znalazł się w płaszczyźnie środkowej (strzałkowej) głowy, a tern samem, by ruch zbieżny mógł być symetryczny. Na tern wyczerpuje się zasób ruchów, do jakich zdolne są oczy w prawidłowych warunkach. Musi nas uderzyć, że w porównaniu z ilością mięśni zasób ten jest dość ograniczony. Przyczyna tego leży właśnie w owej wzajemnej, ścisłej zależności ruchów obu gałek ocznych, tak, że ta stosunkowo wielka ilość mięśni poruszających służy oczom do zapewnienia nietyle wielkiej rozmaitości ruchów, jak raczej wielkiej dokładności ich skojarzenia (koordynacyi).

Mięśnie oczne zewnętrzne dzielimy zazwyczaj na trzy pary antagonistów: I-szą parę stanowią mięśnie proste: wewnętrzny i zewnętrzny, Il-gą mięśnie proste: górny i dolny. III-cią mięśnie skośne: górny i dolny. Ściśle biorąc antagonizm tych par mięśniowych nie jest dokładny, bo w takim razie mięśnie każdej pary musiałyby działać na jedną wspólną oś obrotu. Tymczasem kierunek osi dla poszczególnych mięśni każdej pary jest cokolwiek odmienny. Różnice jednak są tu tak nieznaczne, że możemy je bez szkody pominąć. Dla każdego mięśnia istnieje tak zw. płaszczyzna obrotu. Płaszczyznę tę wyznaczają punkty obu przyczepów danego mięśnia i punkt obrotowy gałki ocznej. Oś obrotu jest linią do tej płaszczyzny w punkcie obrotu prostopadle poprowadzoną.

Uwzględniając położenie punktów przyczepienia poszczególnych mięśni z jednej strony do ścian oczodołu, a z drugiej do gałki ocznej, a tern samem kierunek działania ich siły, możemy z łatwością wywnioskować, na ćzem to działanie każdego z nich polega.

Mięśnie proste wewnętrzny i zewnętrzny powodują obrót gałki dookoła osi pionowej. Pierwszy z nich przywodzi oko rogówką ku nosowi (addukcya), drugi odwodzi je ku skroni (abdukcya).

Mięsień prosty górny podnosi rogówkę, przywodzi ją ku nosowi i skręcT ć»kó na wewnątrz. Mięsień prosty doln obniża rogówkę, przywodzi ją ku nosowi i skręca oko na zewnątrz. Głó-wnem działaniem tych mięśni jest zwracanie oka rogówką ku górze i ku dołowi i w tym tylko względzie stanowią one parę antagonistów.

Mięsień skośn orny powoduje skręcenie gałki na wewnątrz, obraca rogow ę ir dołowi i odwodzi ją ku skroni. Mięsień skośny dolny skręca gałkę na zewnątrz, obraca rogówkę ku górze i odwo-