94287401 djvu

654 J. IiOTHFELD

daje możność oceniania ruchów dowolnych i biernych, ich nasilenia i kierunku; zapomocą tego czucia odczuwamy też ciężary i opory. Badanie czucia położenia uskutecznia się w ten sposób, że wykonywamy kończyną ruchy bierne i ustawiamy ją w pewnem położeniu, które badany ma słowami opisać lub ustawić drugą kończynę w ten sam sposób. Czucie ruchów biernych badamy, wykony wając nieznaczne ruchy bierne; badany ma podać początek, wydatność i zmianę kierunku ruchu. W normalnych warunkach możemy i bez posługiwania się wzrokiem podać dokładnie, w jakiem położeniu znajduje się n. p. ramię, ręka lub palec, możemy podać czy są zgięte w stawach i w jakim stopniu, możemy nawet z pewną dokładnością ustawienie tej kończyny demonstrować kończyną drugą. Podobnie zdajemy sobie sprawę z położenia głowy, tułowia, warg, w mniejszym stopniu, z położenia języka i palców u nóg; nie mani 7 natomiast czucia położenia podniebienia miękkiego i krtani mimo, że ruchy ich są zależne od naszej woli.

Na jakiej drodze dochodzi czucie mięśniowe do naszej świadomości ?

Przy ruchach dowolnych kończyn n. p. przy zamiarze podniesienia jakiegoś ciężaru unerwiamy mięśnie w taki sposób i z taki em nasileniem, aby ruch odpowiadał celowi, abyśmy mogli dany przedmiot podnieść; odpowiednio zatem do pracy, którą mają mięśnie wykonać, możemy dostosować impulsy woli, z czego wynika, że świadoma inerwacya z kory mózgowej ma pewne znaczenie przy dojściu do świadomości ruchów czynnych. Należy jednak zaznaczyć, że nie jest to czynnik jedyny i że bodźce dośrodkowe (centrype-talne) mają ważny udział, gdyż kontrolują nasze ruchy dowolne, powstałe dzięki impulsom woli. Tak n. p. jeżeli oceniamy mylnie ciężar przedmiotu, który mamy unieść i unerwiamy zbyt silnie nasze mięśnie, to podnosimy przedmiot zbyt wysoko, co jednak dzięki bodźcom dośrodkowym dochodzi do naszej świadomości i bez kontroli wzroku. Te dośrodkowe bodźce mają przy ruchach biernych większe znaczenie, aniżeli przy ruchach czynnych. Z nerwów dośrodkowych mogą wchodzić w rachubę nerwy mięśni i stawów. Czucie głębokie przenosi się jednak przeważnie nerwami dośrodkowymi stawów, w mniejszym stopniu także nerwami ścięgien i powięzi. Czuciowe nerwy skórne mają na ogół mały udział w powstawaniu czucia ruchu lub położenia. W pewnych przypadkach chorobowych może czucie skórne być zupełnie zniesione, a mimo to