kasjan rozmow I037401 djvu

346 JAN KASJAN

dzieje : co zawiniła nasza niedbałość, a co pilność zyskała, czem nas obdarzyła Opatrzność Boża, a czego pozbawiło po-duszczenie wroga, co nam zabrała śliska i niedostrzeżona niepamięć, co przyniosła ludzka ułomność lub w czem zdradziła niebaczna ciemnota umysłu.

6. Albowiem wszystkie te uczucia znajdziemy wyrażone w Psalmach, tak, że cokolwiek się nam przydarzyć może, to w nich jakby w czystem zwierciadle można zobaczyć i skuteczniej rozpoznać. Własne przeżycia są więc dla nas szkołą, tak, iż już nie tylko słuchamy, lecz widzimy i dotykamy się spraw, [o których śpiewają Psalmy]; nie powtarzamy słów wyuczonych na pamięć, lecz sami z głębi serca wydobywamy, co niby na dnie naszej własnej istoty jest wypisane, a do myśli czytanego ustępu wnikamy nie za przewodem tekstu, lecz doświadczenia.

Tak to dusza nasza dojdzie do owej modlitwy bez skazy, do której zdążaliśmy stopniowo z pomocą Bożą w poprzedniej rozmowie: gdzie już umysł nie zajmuje się postaciami wyobraźni, nie tworzy nawet słów głośnych, nie śledzi wyrazów, lecz gdzie dusza ogniem płonie, serce niewysłowionego pełne jest zachwytu, a w duchu nienasycona panuje ochoczość: i unosi się dusza ponad wszystkie zmysły i widzialne przedmioty, by . w jękach i wzdychaniach niewypowiedzianych wylewać modlitwę do Boga!

XII.

Zapytanie: Jak można wytrwać bez roztargnień przy myślach duchowych.

Germanus: Wyłożyłeś nam teraz naszem zdaniem nietylko tę przekazaną od starszych naukę, o którą cię prosiliśmy, lecz ukazałeś nam już nader wyraźnie i jasno samą doskonałość. Cóż bowiem może być doskonalszem, co wzniosie jszem, jak zamknąć pamięć o Bogu w myśli tak krótkiej, zapomocą jednego wiersza przekroczyć w rozmyślaniu