249 (30)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM, Kraków2005

BYDŁO I SAC RUM

249_|

Bydło i sacrum

Ponieważ cała gospodarka, wyżywienie, strój w kulturach pasterskich oparte był)' na wykorzystaniu hodowanego zwierzęcia (wełna, skóra, mleko, masło, odchody, krew, mięso, kości), zwierzę to traktowane było jako przedmiot niezwykłej wartości, darzone miłością i otaczane kultem, eksponowane w praktykach religijnych. Posiadanie nieprzeliczonych stad nic jest tu jednak wartością ekonomiczną, lecz źródłem prestiżu: „Tutsi siada na progu swej chaty i patrzy, jak na stoku góry pasą się jego stada. Ten widok napełnia go dumą i szczęściem’’, pisze Kapuściński w Hebanie. Bydło jada się ty lko wtedy, gdy zostało złożone w ofierze w ceremonii religijnej. Jak stwierdza Schw^reinfurth: „Gdy spytałem Diuków, do czegóż służą im woły, na cóż im są potrzebne (skoro ich nie chowają na mięso), otrzymywałem stałą odpowiedź: trzebi się byki, by były tłuste i pięknie wyglądały”¹³. Elia-de mvaża nawet, że całkowita koncentracja pasterzy na bydle świadczy, że to bardziej zwierzęta oswoiły człowieka niż człowiek zwierzęta. Pasterze dali się ujarzmić „obsesji troski o »pomyślność« zwierzyny”¹⁴.

Nuerowie zwykle składają ofiary prywatnie jako ekspiację za popełniony występek bądź naruszenie tabu i obronę przed zagrożeniem. Jest to zwykle jakiś posiadany drobiazg, ozdoba, ow^roc, ciskany za siebie jako próba przebłagania Boga, by nie prześladował ludzi za cenę życia bydła. Kiedy jednak chodzi o sprawcy zbiorowo-“ K. Moszyński. Ludy pasterskie.... s. 26.

¹⁴ M. Eliadc, Moje życie. Warszawa 2001, s. 517.