261 (27)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM, Kraków2005

ANTROPOLOGIA

racjonalna, mądrość. Kształtuje się w miarę dojrzewania aż do inicjacji. Małe dzieci nie mają tie, dlatego po ich śmierci nie ma żałoby. Funkcje psychiczne związane są z sercem i głową. Głowa jest siedliskiem inteligencji, serce emocji. Związany z niąjcst cień tiep, również jako materialna forma, symbol tie. Zgodnie z wierzeniami śmierć (tagh) jest rozejściem się ring, tie i yegh. Ciało ring zostaje poświęcone ziemi. Yiegh życie-tchnienie stopniowo opuszcza umierającego, by odejść tam skąd przyszło - do Kwotha. Dusza tie staje się duchcm-cic-nicm zmarłego dżoagh (l.mn. dżook; por. imię Dżuok u Szylluków). Odchodzi razem z tie o fi a r n e go b y-d ł a do świata duchów (w ziemi?). Jeśli jest duszą bliźniaka lub duszą zabitego przez piorun, odchodzi do nieba Kwotha.

Zarówno Dinkowie, jak i Nuerowie, starają się jak najszybciej zakopać ciało w ziemi, unikając spoglądania na grób, mówienia o śmierci i rozbudowanych ceremonii, z wyjątkiem krótkich lamentów kobiet. Zmarłych chowa się gładko ogolonych i bez żadnych ozdób, równic nagich jak gdy się rodzili. Układa się ich zc zgiętymi nogami, na prawym boku i z twarzą zwróconą ku zachodowi. Wszyscy mający kontakt ze zwłokami muszą się oczyścić wodą i przez ofiarę ze zwierzęcia. Generalnie Nuerowie, w przeciwieństwie do Masajów, obawiają się śmierci i zmarłych. Dusza zmarłego, przeistoczona w ducha, proszona jest o odejście, gdyż odtąd zawiera pokrewieństwo (mar) z Kwothem, powinna więc zostawić ludzi w spokoju. Czasami dżook mogą nawiedzać (cam) żywych lub ich przekląć, np. tych, którzy winni są niesprawiedliwości wobec niego za życia albo kiedy krew-