85 (143)

§ ROZWIĄZANIA ZADAŃ - Poziom podstawowy

-    zaburzenia hormonalne,

-    spadek odporności.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 40. Właściwa dieta jest podstawą zdrowia człowieka, a jej umiejętny dobór pozwala na utrzymanie dobrej kondycji i prawidłowej wagi organizmu. Przy komponowaniu składników pożywienia i ustalaniu ilości spożywanych pokarmów dla danego człowieka, należy wziąć pod uwagę m.in.:

-    wiek,

-    płeć,

-    rodzaj wykonywanej pracy,

-    tryb życia, np. rodzaj uprawianego sportu,

-    uwarunkowania genetyczne,

-    choroby, na które cierpi dana osoba.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 41. Dieta przeciętnego Polaka ma wiele wad, co oznacza, że może sprzyjać rozwojowi niektórych chorób cywilizacyjnych. Można tu wymienić:

-    spożywanie zbyt małych ilości warzyw i owoców - może prowadzić do niedoborów witamin, chorób przewodu pokarmowego np. nowotworów jelita grubego,

-    zbyt duża ilość tłuszczów zwierzęcych - może być przyczyną miażdżycy, otyłości, nadciśnienia, choroby niedokrwiennej, zawału,

-    spożywanie głównie potraw smażonych - może powodować niedomagania przewodu pokarmowego, nowotwory,

-    spożywanie dużych ilości słodyczy - może prowadzić do otyłości i chorób z nią związanych oraz próchnicy.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 42. Na podstawie analizy wykresu można sformułować następujące zależności dotyczące ilości energii zużywanej przez organizm człowieka:

-    ilość zużywanej energii zmienia się wraz z wiekiem,

-    ilość zużywanej energii wraz z wiekiem rośnie, a następnie spada,

-    najwięcej energii w ciągu doby zużywa młodzież,

-    niemowlęta płci męskiej i żeńskiej zużywają tyle samo energii,

-    kobiety zużywają mniej energii w ciągu doby niż mężczyźni.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 43. Przykłady argumentów przemawiających za wprowadzeniem ryb morskich do jadłospisu mogą być następujące:

-    mięso ryb jest źródłem łatwo przyswajalnego białka, które jest niezbędne do budowy składników komórek,

-    ryby morskie zawierają kwasy tłuszczowe omega-3, które przeciwdziałają miażdżycy, zapobiegają powstawaniu skrzepów naczyniowych i zmniejszają ryzyko zawału, powodują rozszerzanie naczyń krwionośnych i obniżają ciśnienie krwi.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 44. Na podstawie tekstu można wymienić następujące czynniki sprzyjające powstawaniu choroby wrzodowej:

-    posiadanie grupy krwi „0”,

-    czynniki genetyczne,

-    zbyt duże przerwy w posiłkach,

-    nadużywanie przypraw,

-    palenie tytoniu,

-    stresujący tryb życia,

-    przeciążenie pracą umysłową

-    niedostatek ruchu.

ROZWIĄZANIE ZADANIA 45.

W zadaniu zamieszczono rysunek kosmka jelitowego.

Po strawieniu w przewodzie pokarmowym węglowodanów, białek i tłuszczów, powstałe produkty są wchłaniane do krwi i limfy.

Naczynia krwionośne (A) odbierają z jelita i transportują aminokwasy, cukry proste i witaminy rozpuszczalne w wodzie tj. C i B, natomiast do naczyń limfatycznych (B) trafiają kwasy tłuszczowe oraz witaminy rozpuszczalne w tłuszczach, np. A i D.

Naczynie A	tu trafiaj:): aminokwasy, cukry proste i witaminy CiB
Naczynie B	tu trafiaj:): kwasy tłuszczowe, witaminy A i D

ROZWIĄZANIE ZADANIA 46. Nadwyżka glukozy w organizmie jest przekształcana w wielocukier o funkcji zapasowej - glikogen. Synteza i magazynowanie glikogenu odbywa się w wątrobie: reakcja A: glukoza -> glikogen

Natomiast obniżenie ilości cukru we krwi pobudza proces rozpadu zgromadzonego w wątrobie glikogenu i uwolnienie glukozy do krwi: reakcja B: glikogen -> glukoza