79 (143)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM. Kraków 2005

nr

OBRZĘDY ODNOWIENIA ŚWIATA

smologii”¹. Poprzez swój mityczny związek z Księżycem (i miodem) antylopa jest dla Buszmenów zwierzęciem szczególnie związanym z odrodzenie m. W obrzędach pojawia się w czasie transowego tańca zwanego uagoma lub makowa, często określanego (niezupełnie ściśle) jako Taniec Antylopy, który przywraca równowagę kosmiczną między ludźmi i światem. Tańczy się go do wtóru nuconych przez siedzące kobiety melodii bez słów i rytmicznego klaskania w dłonie. Tak go opisuje jeden z Buszmenów:

Jest to taniec mężczyzn i kobiet, którzy stąpająjedno za drugim w kręgu i tańczą go całą noc. Niektórzy padają, inni tracą rozum i chorują, krew cieknie z nosów tych, których amulety są zbyt słabe i oni jedzą cudowną maść, w skład której wchodzi popiół spalonej żmii. Jeśli ktoś zachoruje, wokół niego tańczą ten taniec, i tancerze, położywszy obie dłonie sobie pod pachy, potem dotykają chorego, i kiedy on kaszle, zabierają od niego to, co spowodowało jego chorobę - tajemne rzeczy.

Taniec Antylopy należy też do kompleksu inicjacji, którym u ludów khoisańskich poddawani są po pierwszym przelewie krwi zarówno chłopcy (po zabiciu pierwszego zwierzęcia), jak i dziewczynki (po menstruacji). Zdaniem Nharo i Au//en w czasie tańca pojawia się sam bóg Hiszc w postaci przebranego za bóstwo czarownika. Całonocny taniec prowadzi do wejścia w trans (buszm. Ha lub !kia), będącego efektem zyskania i po-

1

A. Barnard. Hunters and Herders of Southern Africa. A Comparative Ethno-graphy of the Khoisan Peopies. Cambridge 1992, s. 87.