BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (126)

240 i u i rezerwy tut znhowUVo0$t_a

weń społecznych i innych świadczeń. W pozycji tej są wykazywane wszelkie zobowiązania dotyczące danego roku obrotowego:

•    podatkowe (np. podatek dochodowy od osób prawnych, podatek dochodowy od osób fizycznych, podatek VAT. podatek akcyzowy, podatek od nieruchomości. podatek od środków transportu),

•    celne.

•    z tytułu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych (płatne zarówno przez ubezpieczonego, jak i płatnika).

Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń stanowią wszystkie naliczone, lecz nie-podjęte na koniec roku wynagrodzenia, zarówno z tytułu umów o pracę, jak również umów o dzieło i umów zlecenia.

W pozycji inne zobowiązania są wykazywane wszelkie pozostałe zobowią. zania płatne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, nicujęte w innych pozycjach. Do tych zobowiązań zalicza się przede wszystkim zobowiązania:

•    z tytułu zakupu czy budowy środków trwałych i środków trwałych w budowie

•    z tytułu zakupu wartości niematerialnych i prawnych.

•    wobec budżetu z tytułu wpłat z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa,

•    wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych,

•    wobec pracowników z innych tytułów niż wynagrodzenia,

•    wynikające z rozrachunków z właścicielami z tytułu, np. niewypłaconej dywidendy, czy wpłat na podwyższenie kapitału podstawowego do czasu jego zarejestrowania.

Ostatnim rodzajem zobowiązań krótkoterminowych są fundusze specjalne. Fundusze specjalne stanowią ściśle wydzielone środki przeznaczone na finansowanie konkretnych celów. Do funduszy specjalnych najczęściej two-specjalne rzonycb w jednostkach należą: zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (ZFŚS), zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych, fundusz załogi, fundusz remontowy w spółdzielniach mieszkaniowych. Niektóre fundusze specjalne są tworzone obligatoryjnie na podstawie przepisów ustawowych. natomiast niektóre z nich jednostka może, lecz nie musi tworzyć.

Funduszem obowiązkowo tworzonym w jednostkach gospodarczych, zatrudniających powyżej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, jest zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Fundusz ten na podstawie przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, mogą również tworzyć mniejsze jednostki o zatrudnieniu poniżej 20 pracowników. Jeżeli go nie tworzą, wówczas mają obowiązek wypłacania pracownikom raz w roku świadczeń urlopowych w wysokości odpisu podstawowego, odpowiedniego do zatrudnienia pracownika. Warto podkreślić, że jednostka powinna mieć opracowany regulamin ZFŚS. w którym będą określone źródła tworzenia i kierunki wydatkowania środków tego funduszu.

fo**^u'^v_________241

Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych jest tworzony z-« odpisu podstawowego przekazywanego na wyodrębniony rachunek £rMla bankowy,    mraSi

a odpisów z zysku netto,    Mte

a przychodów z prowadzenia obiektów socjalnych, a odsetek środków na rachunku bankowym funduszu.

a odsetek od pożyczek udzielonych zgodnie z regulaminem wewnętrznym ze środków funduszu.

Odpis podstawowy wynosi 37,5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia roku ubiegłego. Dla inwalidów, rencistów i emerytów wysokość odpisu podstawowego może być zwiększona. Aby odpis był kosztem uzyskania przychodu, jednostka powinna przekazać środki na wyodrębniony rachunek bankowy, zaliczkowo w wysokości 75% równowartości odpisu podstawowego do 31 maja danego roku, a pozostałe 25% do 30 września.

Środki ZFŚS mogą być przeznaczone na finansowanie celów socjalnych i mieszkaniowych. Cele socjalne obejmują finansowanie:

•    wypoczynku pracowników zorganizowanego w formie wczasów Przeznaczenie

krajowych, pobytów na leczeniu sanatoryjnym,    środków

•    wypoczynku dzieci i młodzieży zorganizowanego w formie kolo- Z-FŚS nii, obozów, zimowisk,

•    wypoczynku pracowników zorganizowanego we własnym zakresie,

•    sportu i rekreacji oraz działalności kulturalno-oświatowej,

•    pomocy materialnej osobom znajdującym się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej.

Cele mieszkaniowe obejmują:

•    pożyczki na budowę domu lub zakup mieszkania,

•    pożyczki na remont pomieszczeń mieszkalnych,

•    dofinansowanie przebudowy i modernizacji mieszkań.

W bilansie jest wykazywane saldo funduszu, które powinno być zgodne ze stanem środków na wyodrębnionym rachunku bankowym oraz należnościami z tytułu udzielonych pracownikom pożyczek.

Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) jest tworzony w jednostkach posiadających status zakładu pracy chronionej. Podstawę tworzenia tego funduszu stanowią przepisy ustawy z 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych¹³. Źródłem tworzenia tego funduszu są głównie:

•    środki pochodzące ze zwolnień z podatków i opłat,

•    wpływy z darowizn,

•    odsetki od środków zgromadzonych na rachunku funduszu rehabilitacji.

¹³ Por. Dz.U. nr 123, poz. 776 z późn. zm.