CCF20081016059

klopedii choćbyśmy je nawet cytowali. Stanowią one bowiem obowiązu jący kanon literatury naukowej i zamieszczać je w bibliografii - lu obwieszczenie oczywistości.

Spotyka się dobry zwyczaj dzielenia bibliografii na literaturę wyko rzystaną albo cytowaną oraz na literaturę przedmiotu, która służy dn wykorzystania przez czytelnika.

Inne są także wymogi w zakresie gromadzenia literatury przedmiolu w dziale specjalistycznym, a inne w podręczniku, gdzie literatura spełnili określoną metodyczną funkcję i powinna być w maksymalnym wyborze

Po uwzględnieniu tych odrębności bibliografia powinna w zwykle| pracy badawczej dzielić się na:

-    druki zwarte

-    artykuły

-    dokumenty i źródła

Porządek wewnętrzny tych działów winien określać układ alfabetyczny

Notka bibliograficzna powinna zawierać nazwisko autora, imiona lu!> inicjały imion, tytuł, miejsce wydania i rok wydania. Przy pracach zblo rowych notka zaczyna się od tytułu, red. nazwisko, czasem nazwisku redaktorów z inicjałami imion, miejsce i rok wydania, czasami spotykamy jeszcze bardziej złożoną sytuację. Oto praca zbiorowa wychodzi w scnl Np. Materiały do studiowania psychologii, Seria III. Metody badań psy etiologicznych T. II red. Wołoszynowa L., Warszawa 1972, lub Studiu pedagogiczne T. XII. Pedagogika opiekuńcza red. Wroczyński R. Wroi ław 1964.

Kiedy zamieszczamy natomiast artykuł z pracy zbiorowej zaczynamy od nazwiska autora, tytułu jego pracy a następnie po znaku [w]: dajemy poprzednio przytoczone informacje z ewentualnymi stronami artykułu Podobnie postępujemy w przypadku artykułu z czasopisma naukowego po nazwisku i tytule dajemy tytuł czasopisma, miejsce wydania, rok numer i strony.

W bibliografii raczej nie należy umieszczać gazet i pism popularnych

Dokumenty zamieszczamy w układzie alfabetycznym dając informacji, o jego nazwie, miejscu i czasie powstania. Materiały źródłowe - oprócz wszystkich informacji o rodzaju, czasie powstania dajemy także informu cję o miejscu przechowywania.

Te czynności zamykają proces tworzenia koncepcji. Będzie ona szc/c golnie w takich punktach jak bibliografia zmieniana i doskonalona.

9.3. Faza badań 9.3.1. Przeprowadzenie badań właściwych

Do badań zasadniczych przystąpić należy rychło po zakończeniu badań pilotażowych. Same badania powinny przebiegać również sprawnie i Irwać możliwie najkrócej. Trzeba bowiem pamiętać o dynamice przeobrażeń społecznych. Zadaniem naszym jest z pomocą narzędzi badawczych zarejestrować pewien stan umiejscowiony w czasie i przestrzeni. To wymaga prowadzenia badań w czasie, w którym nie nastąpią wydarzenia, mogące mieć wpływ na badane przez nas układy społeczne. Np. badanie opinii na temat systemu szkolnego w momencie wydania ustawy

0    szkole podstawowej ośmioletniej odbiera badaniom walor obiektywności

1    porównywalności. Jakiekolwiek badania np. wśród nauczycieli w czasie, gdy ulegają zmianie ich uposażenia, są ryzykowne z punktu widzenia obiektywności uzyskiwanych danych. Można sformułować na tej podstawie zasadę nakazującą przeprowadzenie badań określonego zjawiska, zagadnienia lub grupy w takim czasie, w którym nie zaistnieją fakty mogące mieć wpływ na badanie wielkości, zależności lub cechy. Reguła la nie ma zastosowania do badań eksperymentalnych, opierających swoje założenia na takich właśnie okolicznościach, które pozwalają rejestrować np. określony stan opinii publicznej przed wprowadzeniem upatrzonej zmiennej i po jej wprowadzeniu. Do śledzenia zmian i przeobrażeń pod wpływem określonych, celowych bodźców lub nie znanych bodźców służą izw. badania panelowe, czyli powtarzane.

Z powyższych wywodów wynika, że badania powinny być przeprowadzone szybko, aby wyniki nie uległy zniekształceniu. Innym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę to wybór stosownego czasu na przeprowadzenie badań. Badający powinien się starać, by okoliczności badań nie były niczym zakłócone, aby były możliwie najbardziej codzienne, aby nie prowadzić wywiadów np. w momencie, gdy uwagę responden-la zaprzątają jakieś inne ważne zdarzenia. Tak więc nietrafne jest prowadzenie badań wśród uczniów klasy maturalnej tuż przed maturą na temat Ich planów życiowych; nakłanianie respondentów do wypowiedzi w czasie wyświetlania atrakcyjnego odcinka cyklu filmów w telewizji; badanie lunkcjonowania młodzieżowego domu kultury w czasie rozpoczynania nowego roku działalności lub w momencie szczególnej mobilizacji do

193