CCF20081215013

369

Czynność myślenia

mem myślenia, kształtuje strukturę czynności myślenia; od niego w dużej mierze zależy powodzenie w rozwiązywaniu zadań. W tym punkcie scharakteryzujemy reguły myślenia oraz omówimy ich rolę w operowaniu informacjami.

Reguły algorytmiczne i heurystyczne

Czynności umysłowe człowieka są regulowane bądź przez reguły algorytmiczne (algorytmy), bądź przez reguły heurystyczne (heurystyki). Przedstawię je kolejno.

Algorytm to niezawodny przepis, który określa, jaki skończony ciąg operacji należy kolejno wykonywać, aby rozwiązać wszystkie zadania danej klasy. Przykładem algorytmów są reguły matematyczne i logiczne, przepisy technologiczne-Porganizacyjne. Jednym z najprostszych algorytmów jest tak zwany algorytm Euklidesa, za pomocą którego można znaleźć największy wspólny dzielnik dwóch dowolnych liczb naturalnych a i b. Uporządkowanie operacji w tym algorytmie jest następujące:

Operacja q₄: Operacja q₂:

Operacja q₃:

Operacja q₄:

Operacja q₅:

Weź dwie dowolne liczby a i b. Przejdź do operacji q₂.

Sprawdź, jaki zachodzi stosunek między rozpatrywanymi liczbami: a = b lub a > b lub a < b. Przejdź do operacji q₃.

Jeśli liczby.są równe, to każda z nich daje końcowy wynik. Jeśli są różne, przejdź do operacji q₄.

Jeśli pierwsza liczba jest mniejsza od drugiej, zmień ich kolejność. Przejdź do operacji q₅.

Odejmij drugą liczbę od pierwszej i rozpatruj dwie liczby — odjemnik i różnicę. Przejdź do operacji q₂.

A zatem po wykonaniu wszystkich operacji q_l5 q₂, q₃, q₄ i q_s, człowiek powtarza operacje od q₂ do q₅ tak długo aż uzyska dwie równe liczby.

Algorytmy — takie jak np. algorytm Euklidesa — posiadają trzy cechy^Po pierwsze są orie',niezawodne; to znaczy, że gwarantują rozwiązanie każdego zadania danej klasy. Tak np. za pomocą powyższego algorytmu można znaleźć największy wspólny dzielnik dla liczb 8 i 4, jak również dla liczb 1000 i 900 itd. -Algorytmy eliminują ryzyko niepowodzenia. To drugie, algorytmy są dobrze określone; wskazują onę jednoznacznie, jaki skończony łańcuch operacji należy wykonać w danym zadaniu. Po trzecie, algorytmy są przepisami masowymi; to znaczy, że za ich pomocą rozwiązujemy nie jedno, lecz całą klasę zadań. Algorytm Euklidesa pozwala znaleźć największy wspólny dzielnik dla wszystkich możliwych liczb naturalnych a i bj

Oprócz algorytmów matematycznych znane są również algorytmy logiczne, gramatyczne, techniczne, organizacyjne itd.

Przeciwieństwem reguł algorytmicznych są reguły heurystyczne (heurystyki). Heurystyki to zawodne zasady, reguły, taktyki i intuicje, które nie gwarantują rozwiązania danego zadania. Jako przykłady reguł heurystycznych wymienimy:

24 — Psychologia