domagala009

//•integracja Polski zUnią Europejską

B^SBowa-¹ strefy wolnego handlu została ograniczona

do towarów przemysło-a jedną z zasad tego procesu było standstill. Wspólnota Europejska, biorąc ^S-SSpod'uwagę trudności gospodarcze Polski i transformację jej systemu gospodarczego, Sr? -- zastosowała asymetryczne podejście do budowy strefy wolnego handlu (zasada asymetrii). Przejawia się to w szybszym znoszeniu barier handlowych (ceł, ograniczeń ilościowych etc.) przez Wspólnotę niż Polskę. Kalendarz redukcji ceł był zróżnicowany i zależał od stopnia wrażliwości towarów na konkurencję.

Znaczna część ceł na surowce oraz na produkty 9 charakterze zaopatrzeniowym i inwestycyjnym została przez Polskę zniesiona z dniem wejścia umowy przejściowej w życie, a to ze względu na modernizacyjne potrzeby gospodarki polskiej. Zasadniczo jednak proces liberalizacji rozpoczął się 1 stycznia 1995 roku i rozłożony był na pięć etapów. Ze względu na nacisk dyplomacji polskiej tworzenie strefy wolnego handlu i redukcja cel ze strony wspólnotowej zostały przyspieszone w wyniku decyzji Rady Europejskiej w Kopenhadze³. Całkowite zniesienie ceł w przypadku eksportu Polski do krajów Wspólnoty nastąpiło do końca 1997 roku. Towary państw UE uzyskały swobodny dostęp do rynku polskiego z końcem 1999 roku. Odrębne uregulowania dotyczyły eksportu i importu samochodów. Całkowita redukcja ceł miała nastąpić w 2002 roku.

Układ stowarzyszeniowy nie przewidywał powstania strefy wolnego handlu w przypadku artykułów rolno-spożywczych, a wymiana nimi podlegała jedynie ograniczonej i selektywnej liberalizacji. W handlu artykułami rolnymi nie obowiązywała zasada standstill, czyli obie strony nadal zachowywały możliwość nakładania nowych ograniczeń w handlu.

Handel artykułami rolnymi został znacznie zliberalizowany w wyniku porozumienia Polski z Unią Europejską podpisanego w 2000 roku. Zgodnie z porozumieniem strony zobowiązały się do obniżki ceł (zazwyczaj w ramach powiększonych limitów importowych) oraz do niesubsydiowania eksportu, co w istocie faworyzowało Polskę, jako niekorzystającą z tego typu ochrony.; Dalsza redukcja obciążeń była ściśle związana ze zbliżającym się przystąpieniem Polski do Wspólnego Rynku UE i dotyczyła zarówno przetworzonych, jak i nieprzetworzonych produktów artykułów rolnych i spożywczych.

Układ Europejski zawiefarklauzufe ochronne, czyli postanowienia pozwalające obu stronom na odstępstwa od zasad ogólnych i przywrócenie, w określonych sytuacjach, niektórych ograniczeń w handlu oraz wprowadzenie nowych środków ochronnych. Jedna z nich (klauzula restrukturyzacyjna) mogła być stosowana tylko _.___i—._

E. Kawecka-Wyrzykowska, Układ Europejski i jego funkcjonowanie [w:] E. Kcrwecka-Wyrzykowska (red.),

Stosunki Polski z Unią Europejską, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2002, s. 432-433.

!    i

Instytucjonalno-prawne ramy procesu integracyjnego...

przez Polskę i zakładała możliwość podwyższenia ceł w celu ochrony restrukturyzowanych sektorów lub mających trudności, które skutkują znacznymi kosztami społecznymi.

1.5. Inne postanowienia Układu Europejskiego

Układ Europejski stwarzał możliwości legalnego podjęcia pracy na terenie państw Wspólnoty dzięki przyznaniu polskim obywatelom i podmiotom gospodarczym prawa do zakładania przedsiębiorstw przy poszanowaniu zasady traktowania narodowego. W przypadku osób fizycznych dotyczyło to podejmowania działalności na podstawie samozatrudnienia (prowadzenia zarejestrowanej działalności gospodarczej), a polskie firmy uzyskiwały prawo do.zakładania podległych sobie oddziałów i biur. Umowa stowarzyszeniowa zakładała podjęcie przez obie strony niezbędnych kroków, które miały umożliwić świadczenie usług przez przedsiębiorstwa funkcjonujące na rynkach Polski i państw Wspólnot.

Układ Europejski przewidywał pełną swobodę przepływu kapitału w odniesieniu do transakcji związanych z zapłatą za towary i usługi będące przedmiotem wymiany. Polska i Wspólnoty zapewniły sobie swobodę przepływu kapitału związanego z bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi i transferem zysków z tychże inwestycji.

Polska na mocy umowy stowarzyszeniowej zobowiązała się podjąć niezbędne kroki, aby zapewnić zgodność jej ustawodawstwa z prawem wspólnotowym. Obie strony uznały, że jest to istotny warunek wstępny integracji gospodarczej Polski ze Wspólnotą. Szczególną wagę miały postanowienia odnoszące się do zasad konkurencji, prawa spółek, prawa celnego, ochrony praw własności handlowej, przemysłowej i intelektualnej. Umowa o stowarzyszeniu przewidywała ponadto otwarcie rynków zakupów publicznych.

Wspólnota zobowiązała się do udzielenia Polsce pomocy finansowej w postaci kredytów i subwencji przeznaczonych na przyspieszenie przemian gospodarczych i przezwyciężenie negatywnych skutków transformacji. Umowa określała trzy rodzaje pomocy: pomoc bezzwrotną w ramach programu PHARE (Poland and Hungary: Assistance for Restructuring their Economies), kredyty udzielane przez Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) oraz czasową pomoc finansową udzielaną w porozumieniu z Międzynarodowym Funduszem Walutowym. Umowa stowarzyszeniowa nie precyzowała wielkości pomocy.