DSC00257 (8)

Wybrane zagadnienia onkologii klinicznej

gtySu przerzutami i dolegliwościami bólowymi znajduje Mttoftowume systemowe podanie izotopu radioaktywnego. powodujące zmniejszenie bólu u części chorych. Cho-rr.y powinni również otrzymywać właściwe leczenie przeciwbólowe (rozdz. X1V.B.1).

pjpOWIKt ANI A

t. Zatrzymanie moczu lub utrudnienie odpływu Wskazanie do elektroresekcji pręezcewkowej (trans-urrthral resection of the prostatę - TURP), a jeśli nie ma takiej możliwości - do wytworzenia moczowej przetoki nadłonowej.

2. Nietrzymanie moczu H Zespól ucisku rdzenia kręgowego W wyniku złamań patologicznych kręgów (rozdz. X.F.3) oraz inno powikłania kostne spowodowane przerzutami.

4.    Cytopenia

Najczęściej objaw dużego zaawansowania nowotworu t masywnym zajęciem kości (czasem jatrogenna wynikająca z popromiennych zmian w szpiku kostnym); niedokrwistość ma zazwycząj charakter normochromiczny i normocytowy.

5.    Miejscowa ekspansja zmian przerzutowych poza obręb kości

Zdarza się stosunkowo często, prowadzi do ubytków neurologicznych i bólu neuropatycznego oraz do powstania wyczuwalnych palpacyjnie zmian np. w obrębie żebra; stosuje się paliatywne napromienianie, które może przynieść poprawę kliniczną.

6.    Zaburzenia krzepnięcia

Zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (DIC - rozdz. VI.J.3.2.3) oraz nasilona fibrynoliza w wyniku zwiększonej ilości aktywatora plazminogenu w osoczu i uwalniania plazminy ze zmienionego stercza.

Bmonitorowanie

Chorzy poddawani hormonoterapii wymagają ścisłej obserwacji w celu wykrycia ewentualnej progresji choroby. Badania kontrolne przeprowadza się co 2-3 miesiące; obejmują, oprócz badania podmiotowego i przedmiotowego (w tym badanie palcem przez odbytnicę), oznaczenie stężenia PSA, aktywności fosfatazy zasadowej i stężenia kreatyniny w surowicy oraz morfologii krwi. Badanie scyntygraficzne kośćca, RTG klatki piersiowej I U8G jamy brzusznej wykonuje się ze wskazań indywidualnych.

B R 0 K 0 W A N 1 E

Przeżycie chorych zależy od zaawansowania choroby i zastosowanej formy leczenia. Po leczeniu radykalnym 5 lat przeżywa 70-86% chorych, a odsetek przeżyć 10-let-nich wynosi 60—76%. U chorych niekwalifikujących się do leczenia radykalnego progresję choroby stwierdza się w różnym okresie od włączenia terapii hormonalnej, ale zwykle po 18—36 miesięcy. Chorzy z nowotworem zaawansowanym miejscowo leczeni zachowawczo przeżywają średnio 4,6 roku, a chorzy z rozsiewem - 1-3 lata.

3. Czerniak

łac., ang. melanoma Rys historyczny

1 1829 - pierwszy dokładny opis choroby (Cruveilhier)

Hdefinicja_

Czerniak to nowotwór złośliwy wywodzący się z melano-cytów skóry, błon śluzowych lub błony naczyniowej gałki ocznej.

Hepidemiologia_|

Czerniak stanowi 5-7% wszystkich nowotworów skóry. W Polsce w 2006 r. współczynnik zachorowalności rocznej wynosił 3,7/100000 u kobiet i 4,0/100000 u mężczyzn, a współczynnik umieralności 1,4/100000 u kobiet i 2,2/100000 u mężczyzn. Zachorowalność jest największa w Australii (28,9/100000 mężczyzn i 25,3/100000 kobiet). Mediana wieku zachorowania wynosi 51 lat.

Bet iolo g i a i patogeneza_

Czynniki prowadzące do transformacji nowotworowej melanocytów nie są w pełni poznane. Ważną rolę odgrywa promieniowanie ultrafioletowe (UV), które wywiera bezpośrednie działanie mutagenne na DNA, a także pobudza komórki skóry do wydzielania czynników wzrostu, osłabia mechanizmy obronne skóry i łącznie z innymi czynnikami oksydacyjnymi (wolne rodniki) sprzyja powstawaniu utlenionej melaniny, która powoduje uszkodzenie DNA i hamuje apoptozę. Szkodliwemu działaniu promieniowania UV sprzyjają pewne naturalne cechy fenotypowe oraz stany upośledzonej odporności. Transformacja nowotworowa może mieć podłoże genetyczne (np. mutacje genów CDKN2A i CDK4, stwierdzane w części czerniaków zarówno sporadycznych, jak i rodzinnych).

Czynniki ryzyka:

1)    obciążenie rodzinne — zwiększenie ryzyka od 3 razy (1 chory krewny 1. stopnia) do 70 razy (>3 krewnych); wyróżnia się rodzinny zespół znamion atypowych i czerniaka (familia I atypical mole and melanoma syndrome - FAM-M), w którym ryzyko zachorowania wynosi blisko 100%

2)    zachorowania w przeszłości

a)    na czerniaka (8-krotny wzrost ryzyka)

b)    inny nowotwór złośliwy skóry (3-krotny wzrost ryzyka)

3)    znamiona melanocytowe: liczne (>50; przy >100 znamionach 11-krotne zwiększenie ryzyka), zmieniające wygląd, znamiona atypowe (11-krotne zwiększenie ryzyka)

4)    xeroderma pigmentosum

5)    jasna skóra, jasne lub rude włosy, niebieskie oczy, obecność piegów (2—3-krotne zwiększenie ryzyka)

2051