754
LITURGIA
zwrócenie się ku Bogu (anabasis). Współpraca zgromadzenia liturgicznego z Duchem Świętym prowadzi do patrzenia na 1. jako celebrację wprawianą w ruch (przez Bożego Ducha) i włączającą się w ten ruch (W. Hahne, Gottes Volksversammhatr. Die Liturgie ais Ort lebendiger Erfahrung, Fr 1999, 171-350).
2. Rozumienie L vv KKK
Rozumienie 1. w KL nie jest doskonałe. W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na zbyt mały nacisk na człowieka i stawanie się człowiekiem w 1. Służba Boża Kościoła została, mówi się, przedstawiona jako „wielkość”, której trzeba są podporządkować. Człowiek współczesny jest szczególnie wrażliwy na punkcie swojej osoby, swojego działania. KKK poszedł nieco dalej w ukazaniu miejsca człowieka w 1., podkreślając podmiotowość człowieka. Uczestnik 1. współcelebruje 1., włącza się w sprawowane misterium wszystkimi swoimi zmysłami, całą osobowością. KKK ujmuje 1. w kategoriach „błogosławieństwa”, które przychodzi od Boga i wznosi się od łudzi ku Bogu. KKK zakłada soborową wizję 1. i wieloma nowymi elementami wzbogaca katechezę na jej temat.
Na podstawie KL i dokumentów odnowy posoborowej - łącznie z KKK
- można wypracować następującą opisową definicję L:
L. jest kościelną (hierarchicznie uporządkowaną) celebracją chrześcijańskiego misterium (Misterium Paschy Chrystusa: Jego męki, śmierci, zmartwychwstania, wniebowstąpienia i Zesłania Ducha Świętego) w czasie od Zesłania Ducha Świętego do paruzji; wypełnianiem pod osłoną symboli dzieła, jakie Ojciec zlecił do wykonania swojemu Wcielonemu Synowi (por. J 17, 4); przyjmowaniem przez Kościół
- Oblubienicę Chrystusa „błogosławieństw” zstępujących od Ojca przez Syna w Duchu Świętym (uświęcenie, zbawienie) i odpowiedzią „błogosławieństwa”, jakie Kościół zanosi do Ojca przez Syna, mocą Ducha Świętego (kult całkowity i publiczny); uczestnictwem w potrójnym wymiarze mesjańskiego posłannictwa Chrystusa - Proroka, Kapłana i Króla-Pasterza (martyria - leiturgia - diakonia), zapewniającym komunię (koinonia) z Ojcem przez Syna w Duchu Świętym oraz z całą społecznością Kościoła na ziemi, w niebie i w czyśćcu, aż do jej pełni w L niebiańskiego Jeruzalem, gdzie Bóg będzie „wszystkim we wszystkich” (por. KL 5-8; 1 Kor 15, 28).
S. Czerwik, Pojęcie liturgii według dokumentów reformy soborowej i nowego Katechizmu Kościoła Katolickiego, w: Misterium liturgii w Katechizmie Kościoła Katolickiego, J. Kopeć, H. Sobeczko (red.), Op 1995, 15-33; A. Rutkowski, Natura liturgii, jej reforma i odnowa oraz duszpasterstwo liturgiczne w świetle synodów polskich po II Soborze Watykańskim, RTK 50 (2003) z. 8, 199-200.
3. Rozumienie l. w literaturze przedmiotu
W literaturze niemieckiej stosowane jest wyrażenie Gottesdienst, rozumiane podobnie jak opus Dei w regule benedyktyńskiej, a więc jako dopełniacz obiektywny (genetivus obiectivus); oznacza ono służbę Boga w stosunku do człowieka, do Kościoła. Ta służba jest pierwsza i podstawowa, umożliwia każde inne działanie. Wyrażenie rozumiane jako dopełniacz subiektywny (genetiyus subiectivus) oznacza służbę człowieka w stosunku do Boga, która to służba jest odpowiedzią na działanie Przedwiecznego w Chrystusie w mocy Ducha Świętego.
L. u teologów protestanckich to boskie działanie i działanie ludzi (K. Barlh, Gotteserkenntnis und Gottesdienst nach reformatorischer Lehre, Z 1938); zdaniem P. Brunnera (Zur Lehre von Gottesdienst in der Namen Jesu versammelten Gemcindc