DSC00648 (7)

768

LITURGIA GODZIN

z Saksonii, J. Mósera. Wynalezienie druku przyczyniło się do powstawania nowy** komentarzy, jak również przedrukowywania niektórych Godzin w językach ojczym tych w modlitewnikach prywatnych (-> Horariura).

VII. Próby reformy LG

LG jest życiem Kościoła. Oznacza to, że wiąże z nim bardzo ściśle swoje dzieje. Dynamika czy pewne osłabienie życia duchowego znajdowało wyraz w LG. Istniała ciągła troska o to, by LG była autentyczną relacją człowieka z Bogiem. Dokonania Benedykta w zakresie kształtowania Officium Dmnum uzupełnił Grzegorz Wielki (zm. 604), pierwszy papież zakonnik, który zajął się odnową modlitwy wspólnej Kościoła. Układ ten z niewielkimi zmianami przetrwał do Vaticanum II. Wysyłając misjonarzy do Brytanii, Grzegorz przekazał im oficjum rzymskie, które rozpowszechniali. Synod w Cloveshoe w 747 zadekretował sprawowanie oficjum wg rzymskich wzorów. Z Brytanii cursus rzymski rozszerzył się na Germanię dzięki działalności Bonifacego (zm. 75S) i jego towarzyszy. Pepin Mały (zm. 768) zniósł galijskie oficjum, polecając wprowadzić rzymskie. Karol Wielki zaś nakazał wszystkim Kościołom sprawować modlitwę secundum ritum Romanorum. Dawny cursus zachował się tylko w Hiszpanii, ale do czasów Grzegorza VII (zm. 1085), który nakazał rzymski sposób modlitwy wspólnotowej. Dziełem tego papieża jest wprowadzenie rzymskiej LG w całym Kościele łacińskim. Zgodnie ze swoimi tradycjami modliła się nadal prowincja mediolańska, która także po Soborze Watykańskim II zachowała odrębność. Swojego cursus (dawny cursus rzymski) trzymali się również zakonnicy przy bazylice laterańskiej.

Przejmowanie wzoru rzymskiego LG nie odbywało się zawsze w sposób pełny, to znaczy bez zmian i uzupełnień. Tak np. Karol Wielki zlecił diakonowi z Monte Cassino, Pawłowi Wamefeldowi, ponowne opracowanie czytań oficjum. Opracowanie zostało opublikowane, nie odbiło się jednak szerszym echem. Amalary podjął się przerobienia antyfonarium, wydał De ordine antiphonarum. Wprowadzono różne zmiany, włączając np. wyznanie wiary Quicumque do Prymy, skrócono responsoria, rozszerzono antyfony itp. W VIII w. powstały liczne dodatki do LG (psałmi famUiares, prostrati, graduales). Nic dziwnego, że coraz głośniej odzywały się głosy za reformą LG. Urzeczywistnieniem odnowy było wydanie brewiarza, tj. jednej księgi zawierającej potrzebne teksty. Opracowanie to było „przeróbką” oficjum kaplicy papieskiej, podpisaną przez Innocentego 111, prawdopodobnie z okazji IV Soboru Laterańskiego.

Następnym krokiem odnowy (S. J. P. van Dijk i J. Walker, w: The Origins oj the Modem Roman Liturgy, Lo 1960, 22, nazywają go istotnym) była rewizja tego brewiarza, dokonana przez wielkiego ministra generalnego franciszkanów Hajmona z Faversham, i dostosowanie go do zwyczajów franciszkańskich. Skrócono czytania skrypturystyczne i patrystyczne, zredukowano oficja związane z Temporak na korzyść powtarzanych oficjów niedzielnych, wyłączono elementy dewocyjne. Ten jednotomowy brewiarz szybko się rozpowszechnił, nie został jednak przyjęty bez sprzeciwów. Opozycję reprezentował Radulf z Rivo, który nawoływał do powrotu do dawnej tradycji; nie zyskał jednak poparcia (Liber de officiis ecclesiasticiis, wyd. L. C. Mohlberg, Radulfus de Rivo. Der Letzte Yertreter der altromischen Liturgie. Mr 1915). Należy także odnotować powstanie ordinarium. Ordinaria były zbiorami szczegółowych przepisów dotyczących LG (na wzór Ordines Romani). Rozpo-