DSC00655 (9)

775

LITURGIA GODZIN

jaka wraz z wcieleniem Chrystusa zstąpiła na ziemię. Praca M. Eliadego (zm. 1986) Gtschichte der religi&sen Ideen pozwala dostrzec wyraźne paralele czy wręcz wzbogaconą w chrześcijaństwie kontynuację idei rozsianych przez działanie Ruah Jtihw w naturze i kulturze ogólnoludzkiej.

Praktykujący wyznawca Mahometa zobowiązany jest odprawić modlitwy pięć razy w ciągu dnia. Są to: modlitwa poranna, która powinna być sprawowana przed wschodem słońca, by nie sprawiać wrażenia, że kierowana jest do słońca, modlitwa południowa, popołudniowa, modlitwa przed zachodem słońca i modlitwa późnym wieczorem. Pory modlitwy uzasadnione są odpowiednimi wersetami z Koranu. Modlitwy odprawiane są w j. arabskim, ponieważ Koran w tym języku został objawiony i przekazany. Do modlitwy wymagana jest rytualna czystość, sakralne miejsce, skromny ubiór, właściwa postawa zewnętrzna i wewnętrzna. Stosowane przed modlitwą obmycia (twarzy, nóg i rąk po łokcie) są ściśle określone przez Koran. Modlitwa zwykle odbywa się w meczecie. W razie niemożności dotarcia do meczetu wyznawcy islamu modlą się na specjalnym dywanie, który jest obrazem meczetu, zwróceni w kierunku Mekki (kamień święty Kaaba). W meczetach kierunek wyznacza tzw. mihrab (nisza). Postawa zewnętrzna powinna być wyrazem wewnętrznego oddania się Bogu. Szczególnie wymagana jest wewnętrzna czystość serca, wiara, pokora, bojaźń święta i szczera intencja. Na modlitwie stosuje się pokłony, prostracja wyraża pełne oddanie się Bogu. Centralna modlitwa (Fatiha) sformułowana jest w l.mn. - „my”. Muzułmanin nie nazywa Boga „Ojcem”. Podstawową cechą modlitw muzułmańskich jest przekonanie, że Bóg jest Panem, a człowiek Jego sługą. Pan jednak mimo swojej mocy jest „bardziej miłosierny niż tysiąc ziemskich ojców i matek”. Modlitwę wspólnotową przedkłada się nad indywidualną. Z górujących nad miastem minaretów muezin pięć razy w ciągu dnia nawołuje do modlitwy: „Bóg jest wielki, Bóg jest wielki, poza Nim nie masz Boga. Wyznaję także, że Mahomet jest Jego wysłannikiem. Przyjdźcie na modlitwę, przyjdźcie na radość. Bóg jest wielki i nie masz innego Boga poza Nim”. Chrześcijanie zachęcają się prawie identycznymi słowami Ps 95(94): „Przyjdźcie, radośnie śpiewajmy Panu... Albowiem Pan jest wielkim Bogiem”. A. Raes, Voffice divin du pritre de rite oriental, Semin 24 (1972) 175-184; I. H. Dalmui.s, Les liturgies d'Orient, P 1980; Martimort E, IV, 250-259; R. Taft, The Liturgy of the I/ours In Eastand West, Collegeville 1985, 378-387.

2. LG w Kościołach wschodnich

LG w Kościołach wschodnich jest ogromnie zróżnicowana. Nie sposób wręcz opisać poszczególne oficja i ich historyczny rozwój. Jedne z nich kontynuują bardziej tradycję monastyczną (armeńska), inne cursus katedralny. Liczne formy LG na Wschodzie można, na zasadzie podobieństwa, ująć w kilka grup.

a) Lit. zachodniosyryjska, armeńska i bizantyjska

LG w tej grupie charakteryzuje odejście od odmawiania całej psalmodii. Psalmy są odpowiednio dobrane, dostosowane do Godzin. Hymnodia zdecydowanie przeważa nad psalmodią. Z Pielgrzymki Egcrii (24-25) wiadomo o wielkiej roli hymnów i antyfon w oficjum sprawowanym w Jerozolimie. Oficjum to wpływało na LG całej tej grupy. Odznaczało się ono licznymi ceremoniami (in.in. używaniem kadzidła), przede wszystkim zaś bogactwem modlitw. Były to: kolekta, błogosławieństwo katechumenów i wiernych, litania (eklenia) wykonywana przez diuko-na. Liturgie te sprawowały modlitwę porunną i wieczorną, nocne czuwanie przed •pianiem koguta”, a także modlitwę południową (Sękata) i popołudniową (Nona).