DSC00649 (7)

769

LITURGIA GODZIN

wszechnianie się prywatnego odmawiania LG zrodziło potrzebę szczegółowych dookreśleń. Franciszkański minister posługiwał się często wyrażeniem rubrica onfinarii. Sformułowanie to przyjęło się w prawie i liturgii. Pierwsze takie zbiory, zredagowane przez franciszkanów, ukazały się w XIV stuleciu i nosiły tytuł: Rubricae de modo officii ecclesiastici.

1.    Reformy LG n* XVI w.

XVI w. nazwać można wiekiem reform LG. Wiązały się one i z reformacją, i z dewtio moderna, a przede wszystkim z Soborem Trydenckim. W duchu humanizmu, kultu klasycznej łaciny domagano się nowej redakcji literackiej tekstów oticjum. Pap. Klemens VII wyraził na to zgodę. Rozpoczęto od literackiej przeróbki hymnów. Niepowodzenia w tej dziedzinie skłoniły papieża do powierzenia hiszpańskiemu kard. Franciszkowi de los Engeles de —* Qumonesowi opracowania na nowo brewiarza (P. Saimon. L’Office divin au Moyen Age. Histoire de la formation du hreviaire du IX au XVI siecle, P 1971, 178-184). Otrzymał on papieskie zalecenie powrotu do tradycji Ojców, trzymania się ścisłości historycznej oraz uproszczenia oficjum. Opracowany brewiarz przeznaczony był do „prywatnego” odmawiania (wyd. 1 w 1535). Kardynał usunął oficja wotywne, elementy legendarne, chórowe (antyfony, responsoria. wiele hymnów), zredukował Matutinum do jednego nokturnu i trzech czytań. Uwzględnił szerzej czytania skrypturystyczne. Paweł III zatwierdził brewiarz. Ideą przewodnią odnowy było uczynienie brewiarza środkiem formacji religijnej, osobowej. Opracowanie spotykało się z dobrym przyjęciem (11 ..wydań” w ciągu roku), przetrwało jednak tylko 33 lata. Krytyka ze strony teologów Sorbony, następnie teologów hiszpańskich i rzymskich doprowadziła w 1558 do decyzji Pawła IV zakazującej dalszych wydań. Popularnie brewiarz ten określa się jako „brewiarz krzyżowy”, ponieważ Quinones był kardynałem kościoła pw. Świętego Krzyża.

2.    Odnowa LG po Tńdentinum

Brewiarz Piusa V. wydany po Tńdentinum w 1568 na jego polecenie, nawiązuje do głównych idei projektu kard. C. Carafy (projekt ten nie doczekał się realizacji z powodu śmierci Pawła IV, który polecił kontynuować odnowę zapoczątkowaną przez swego poprzednika. Klemensa VII). Jest odtworzeniem rzymskiego oficjum, a nie tworem nowym, zachowuje więc tygodniowy podział psalmów. Usunął jednak wiele świąt i oktaw, podał dużo szczegółowych przepisów. Ważniejsza od tych zmian była duchowość tego brewiarza, która zgodnie z devotio moderna przejawiała się w dążeniu do tego, by brewiarz stał się modlitwą personalną, formującą jej uczestników.

Inną przyczyną przemian LG były mnożące się wspomnienia (święta) świętych oraz wcześniejsze wprowadzenie elementów historycznych do oficjum, które w epoce renesansu sprawiały sporo kłopotu. W XV w. były aż 232 wspomnienia i liczba U ciągłe wzrastała. Komisja reformy za Piusa IV i Piusa V obniżyła rangę tych świąt do prostego wspomnienia. Nieco później w tym cełu wprowadzono określenie u'miduplex. Pap. Klemens V powierzył kard. C. Baroniusowi opracowanie projektu reformy (na temat „poprawek” LG w XVII XX w. pisze P. Saimon. La priere des Hewes, w. Marńmort E, IV, 873-878). Projekt ten. owoc dziesięciu łat pracy, nie został przyjęty, ograniczono się do minimalnych zmian. Kolejną komisję (złożoną z jezuitów) powołał Urban V. Jej działalność przejawiła się w rewizji czytań historycznych, w zmianie pewnych homilii. Wprowadzano także zmiany w tekstach