DSC00970 (13)

106 System instytucjonalny Unfi Europejskiej

Komisja w swoich działaniach opiera się także na wewnętrznym regulamin¹ Został on opracowany w 2000 roku - Rui es of the Procedurę of the Commiuios (C(2000) 3614) i opublikowany w Ófficial Journal of the European Communitio - L 308/26 z 8 grudnia 2000 roku. Ostatnie poprawki wprowadzono Decyzją Ko-misji z 15 listopada 2005 roku - 2005/960/WE, Euratom; opublikowaną wOAcol Journal of the European Union - L/347/83.

Komisja Europejska to instytucja o szczególnym znaczeniu i pozycji w systemie instytucjonalnym UE. którą często porównuje się do rządu w państwie narodowym. Porównanie to nie oddaje jednak w pełni roli Komisji w UE. Z punktu widzenia prawa międzynarodowego jest to szczególny przykład struktury o charakterze administracyjnym, która skupia się na zadaniach zarządzająco-kontrei nych, ale bierze także udział w procesach decyzyjnych, a nawet w działaniach ąuast-sądowniczych¹.

Istnienie Komisji odzwierciedla ponadnarodowy interes współpracy w UE Siedzibą Komisji Europejskiej jest Bruksela.

2. Geneza i ewolucja Komisji Europejskiej w systemie instytucjonalnym Unii Europejskiej

Komisja istnieje w systemie instytucjonalnym Wspólnot Europejskich od ido- i mentu ich powstania, jako wspólny organ funkcjonuje na mocy Traktatu o fu- I zji (TF) z 1965 roku. Komisja Wspólnot Europejskich zastąpiła wówczas Korni- I sjf EWG, Komisję Euratomu oraz Wysoką Władzę w EWWiS. Wcześniej zadania przypisane dzisiejszej Komisji wykonywała Wysoka Władza EWWiS (art 10 I Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali)- Instytucja ta mia- i (a niespotykane, jak na ówczesne warunki, kompetencje ponadnarodowe i wraz z Trybunałem Sprawiedliwości EWWiS nadała całej Wspólnocie wyraźne cechy federalne. Uprawnienia, jakimi obdarzono Wysoką Władzę, pozwalały jej na stanowienie prawa bezpośrednio obowiązującego państwa członkowskie, nawet bez ich zgody. W rzeczywistości Wysoka Władza bardzo wstrzemięźliwie korzystała j ze swoich uprawnień, a współpraca w ramach EWWiS przebiegała w istocie według reguł współpracy międzyrządowej³.

Przy tworzeniu kolejnych Wspólnot kraje założycielskie przyjęły inne założenia wstępne, kreując nowe instytucje. Zrezygnowano z instytucji wzorowanej

na Wysokiej Władzy i powołano odpowiednio Komisję EWG i Komisję Euratomu. Jednocześnie pozbawiono te organy kompetencji ponadnarodowych. Takie wówczas, gdy tworzono jedną wspólną Komisję w 1965 roku - Komisję WE, wzorowano ją na instytucjach tworzonych na podstawie traktatów rzymskich, a nie Wysokiej Władzy. Oznacza to, le Komisja nie zyskała na wzór Wysokiej Władzy uprawnień ponadnarodowych. Po wejściu w życie Traktatu o Unii Europejskiej Komisja WE, na mocy własnej decyzji, przyjęła nazwę .Komisja Europejska'. Nie zostało to odzwierciedlone ani w Traktacie amsterdamskim, ani też w Traktacie nicejskim.

Miejsce i rola Komisji WE, od momentu ustanowienia tej instytucji jako wspólnej dla EWG, EWWiS oraz Euratomu, uległy pewnym modyfikacjom. Na mocy art. 157 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotą Gospodarczą Komisja składała się z 9 członków. Tyleż samo członków liczyła Wysoka Władza EWWiS, natomiast Komisja Euratomu składała się z 5 osób. Liczba ta zmieniała się z biegiem czasu, wraz z akcesją kolejnych państw. Po wejściu w życie Traktatu o fuzji z 1965 roku, Komisja wspólna dla trzech Wspólnot liczyła 14 członków, ale zgodnie z art. 10 Traktatu o fuzji w ciągu trzech lat miała ona ulec zmniejszeniu do 9.

Pierwsi komisarze byli wyznaczani przez rządy państw członkowskich, w tym po dwóch przedstawicieli mieli Niemcy, Włosi i Francuzi. Pierwszym Przewodniczącym Komisji WE został Jean Rey, który zastąpił Waltera Hallsteina na stanowisku Przewodniczącego Komisji EWG. Według art. 17 TF Komisja miała podejmować decyzje większościowe, a art. 13 TF określił sposób wykonywania mandatu komisarza⁴.

Po kolejnych rozszerzeniach Komisja w 1995 roku liczyła 20, a od 2004 roku 25 komisarzy. Po rozszerzeniu UE o Rumunię i Bułgarię w 2007 roku Komisja liczy 27 komisarzy. Problem rosnącej liczby komisarzy był powodem ożywionych dyskusji. Argumentem za zmniejszeniem liczby tych urzędników jest zwiększenie sprawności procesu decyzyjnego’.

Dyskusje na temat zmian w Komisji obracały się wokół problematyki składu i usprawnienia prac tej instytucji oraz jej miejsca w instytucjonalnej przestrzeni integracyjnej. W odniesieniu do tego drugiego problemu pewne próby sił w ustaleniu dominującej roli najczęściej dotyczyły rywalizacji między Komisją i Radą. Pomimo odmiennego charakteru tych instytucji trwała między nimi swoista konkurencja. W latach 50. i 60. Komisja próbowała wzmocnić swoją pozycję.

- M. Mslccki, Komisje Europejska (w-J System Inslyiutjoiutlny IMS Europejskieop-ctt-Ł 155-15*. ' K. Mkh*low*łui* Góry woda. Podejmowanie decyzji w Uiut. ,op ci!., s. 129.

M M Kcaig-Wiffcowłka. A. Łanmdci. R. Oatrihansky (red.). Prawo Instytucjonalne Unii EunpejdMy of. cii, v 100.

’ K. Wtadcmr-BhUiOfka. Polityczna Integracja Europy Zachodniej-. op. cłl., ». ¹9.