DSC02792

I. Wczesnoprzyrodniczy racjonalizm grecki

-bytu. Tylko byt może być poznany, nie-byt świata zmienności nie może być przedmiotem myśli ani prawdziwie poznany. Par-menides zapoczątkował realistycznie ukierunkowaną dialektykę formalną, z której później rozwinęła się metafizyka. (Fragmenty w Vorsokr.).

Tłum. L. Joachimowicz {§ 5), B. Kupis (§§ 1—4, 6)

1. (Vorsokr. B 2) Procl. In Tim. I 345. A zatem powiem ci, a ty wysłuchaj i zapamiętaj sobie me słowo o drogach badania, jakie jedynie dadzą się pomyśleć. Pierwsza jest ta, że byt istnieje i że jest niemożliwe, aby nie istniał. Jest to droga przekonania, towarzyszy bowiem prawdzie. Druga, że nie-byt nie istnieje i że z konieczności nie może istnieć. Powiadam ci, że to jest ścieżka całkiem niezbadana. Tego bowiem, co nie istnieje, nie możesz ani poznać [jest to zgoła nieosiągalne], ani wyrazić w słowach.

2. (Vorsokr. B 5) Ciem. Strom. VI 23. Byt i myślenie są identyczne.

3. (Vorsokr. B 6). Simpl. Phys. 117, 2. Należy mówić i myśleć, że tylko byt istnieje. To bowiem, co jest, istnieje, a to, co nie jest, nie istnieje. To nakazuję ci rozważyć!

4. (Vorsokr. B 7). Piat. Soph. 237 A. Nigdy nie da się udowodnić, że niebyt istnieje. Ty jednak trzymaj swą myśl z daleka od tej drogi badania. 8. Pozostaje jeszcze nauka o jednej drodze, a mianowicie o tym, że byt istnieje. Na tej drodze jest bardzo wiele znaków na to, że to, co istnieje, jest niestworzone i nie ulega zniszczeniu, jest bowiem całe, nieruchome i nieskończone, nigdy nie było, ani nie będzie, ponieważ teraz istnieje razem jako coś całego, jednego, ciągłego. Jakiego bowiem początku miałbyś szukać dla bytu? Jak i skąd mógłby on wziąć swój wzrost. Nie pozwolę ci mówić ani myśleć, że powstał z tego, co istnieje. Nie da się bowiem ani powiedzieć, ani pomyśleć, że nie istnieje. Jaka konieczność mogłaby go zmusić, by prędzej czy później powstał i wzrastał, zaczynając od tego, co nie jest? Dlatego też musi albo koniecznie istnieć, albo nie istnieć wcale. Zresztą siła przekonania nigdy nie zgodzi się na to,