DSC07050

206

Stanisław Kawula

Rodzina

orientacje i plany życiowe, a w jakim stopniu brak awansu społeczno-zawodowego rodziny warunkuje pozytywnie lub negatywnie start na różnych szczeblach wywodzących się z niej dzieci. Jeszcze bardziej interesujące z pedagogicznego punktu widzenia mogą okazać się zależności w przypadku tych rodzin, gdzie w kolejnych ciągach rodzinnych nastąpił regres, np. o jedną czy nawet dwie pozycje. Właśnie tego będą dotyczyły badania szczegółowe naszego zespołu nad funkcją opiekuńczo-wychowawczą współczesnej rodziny polskiej różnych typów środowisk (S. Kawula, 1985).

2.    Przedstawione tutaj wyniki badań wycinkowych wskazują również w pewnym stopniu na środowiskowe zróżnicowanie startu oświatowego młodych pokoleń. Rozumieć przez to należy zarówno terytorialno-kulturowe układy środowiskowe i typowe pod jakimś względem rodzinne środowiska wychowawcze. Dzieje się tak m.in. dlatego, że nawet w rozwijających się społeczeństwach, takich jak Polska, wykształceni rodzice i właściwie spełniające swe funkcje ogólne i opiekuńczo-wychowawcze rodziny, osiągają przyspieszenie rozwoju intelektualnego i społecznego dzieci. Efekty są lepsze wówczas, jeżeli czynią to świadomie, gdy pełnią racjonalną opiekę, ukierunkowują swe dzieci ku wartościowym formom uczestnictwa w kulturze itd. Tak się dzieje przede wszystkim w rodzinach inteligenckich i środowiskach kulturowo i materialnie bogatych. Poziom ich umysłowego i kulturalnego rozwoju oraz warunki startu oświatowego i przyszłego startu społeczno-zawodowego różnią się od odpowiednich wskaźników tych dzieci, które wzrastają w rodzinach o niskiej kulturze i złych iwarunkach materialnych, w atmosferze zaniżonej refleksji ogólnej i pedagogicznej r(M. Kozakiewicz, 1973).

3.    Zachodzi zatem potrzeba podnoszenia refleksji ogólnej i pedagogicznej rodziców, jako ważnego czynnika optymalizacji kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży. Nadzieje te wypływają z założenia, iż rozwój i wychowanie współczesnych młodych pokoleń dokonywać się powinny w coraz bardziej zbliżonych warunkach kulturalnych. Stąd też czynnikiem różnicującym staną się głównie czynniki psychopedagogiczne, tkwiące w każdej rodzinie. Stanowi je układ stosunków między członkami rodziny, ich wiedza, postawy oraz faktyczne postępowanie osób tworzących grupę rodzinną. Jest to zespół spraw, które w uproszczeniu można określić jako kulturę wychowawczą szczególnie rodziców. Problemem nadal aktualnym pozostaje kwestia upowszechniania właściwego wzorca tak widzianej kultury i poszukiwania skutecznych form jej kształtowania (G. Streib, 1973, s. 11; F. Adamski, 1988).

Należy uwzględnić, jako jeden z ważnych czynników startu społecznego dzieci i młodzieży, jakość i poziom świadomości wychowawczej rodziców, które - jak wynika z naszych badań - w zasadniczy sposób rzutują na powodzenie dzieci w nauce szkolnej, ich kariery szkolne i przyszłe losy.

Dodatkową ilusti podstawie badań 633 rc wyniki dzieci w nauce rodziców (najwyższy w

Tabela 4. Wspólczynn

Lp.
1. 5 \	>wiadomość wychowawcza
2.	świadomość wychowawcza
3.	Świadomość wychowawcza
4.	Wyniki dzieci i wyniki testu)
5.	Wyniki dzieci (wyniki testu)
6.	Wyniki dzieci (wyniki testu)
7.	Wyniki dzieci (wyniki testu)
8.	Aspiracje spo zawodowe dz
9.	Aspiracje spo zawodowe dz
10.	Aspiracje spo zawodowe dz
11.	Aspiracje spo zawodowe dz
12.	Wykształceni'

x - zmienne zależne; y i

Badania nasze wawcza, poziom byto' wodzeniu szkolnym d materialna rodziny (cl o wpływ świadomości w szkole podstawowej dość znaczny (S. Kaw czynnikiem wpływają określającym nierówny