Zofia Jaeukowfcz Skuteczny system wynagradzania w Armio
wycena punktowa zależy od zakresu i konsekwencji decyzji w długim lub krótkim okresie, z reguły wiąże się też z rangą zajmowanego stanowiska pracy;
• odpowiedzialność finansowa, która w omawianej metodzie nosi nazwę odpowiedzialności za środki i przedmioty pracy - wiąże się nie tylko z ewentualnymi stratami finansowymi, ale z koniecznością większej uwagi i staranności przy wykonywaniu pracy oraz potrzebą szczególnej dbałości o powierzone mienie;
• odpowiedzialność za życie, w metodzie UMEWAP-95 nazwana odpowiedzialnością za bezpieczeństwo innych osób. Ten aspekt pracy występuje wówczas, gdy stanowisko pracy wiąże się z zagrożeniem dla pracowników lub osób postronnych w danym przedsiębiorstwie lub jego otoczeniu - może to być zagrożenie pożarowe, chemiczne. Przykładem takiego zagrożenia może być praca kierowcy - prowadzenie samochodu może stanowić zagrożenie dla pieszych - ale przy obecnym rozwoju motoryzacji coraz rzadziej jest punktowana przy wycenie pracy, ponieważ taką samą odpowiedzialność ponosi się przy prowadzeniu własnego pojazdu. Od decyzji zespołu wyceniającego pracę będzie zależało, czy dany czynnik uwzględnić w wartościowaniu i w jakim stopniu. Chodzi tu podobnie jak przy odpowiedzialności finansowej o wymóg większej uwagi od wykonawcy pracy, a więc o większą trudność pracy, a nie o ekwiwalent za zagrożenie zdrowia lub życia;
• odpowiedzialność za kontakty zewnętrzne - dotyczy pracy polegającej na wymianie informacji, negocjowaniu warunków sprzedaży wyrobów, reprezentowaniu przedsiębiorstwa wobec innych firm i urzędów. Umiejętność właściwego nawiązywania kontaktów i ich skutecznego prowadzenia można zaliczyć do cech osobowych, ale jest to również wymóg stanowiska pracy. Posiadanie tych umiejętności jest warunkiem pełnienia danej funkcji czy zajmowania danego stanowiska pracy, ale są one punktowane tylko wówczas, gdy praca na danym stanowisku wymaga kontaktów zewnętrznych.
Wycena wymienionych kryteriów odpowiedzialności pracy zawiera pewną dozę subiektywizmu, dlatego ich punktacja powinna być umiarkowanie wysoka. Próby obiektywizacji kryteriów, wyrażane np. finansowymi skutkami szkód, nie dały dobrych rezultatów, gdyż w kryteriach tych trzeba uwzględniać prawdopodobieństwo szkód, a ściślej stopień uwagi wymagany, aby ich uniknąć.
• odpowiedzialność za kierowanie podległymi pracownikami - stanowi bardzo ważne i dość wymierne kryterium oceny pracy. Nauka o organizacji i kierowaniu doprowadziła do pewnej obiektywizacji tego kryterium, wskazując zarówno główne zadania kierownika (planowanie, zarządzanie, kontrolowanie, motywowanie) oraz ich rangę zależną od kierowania:
0 bezpośredniego nadzorowania podległych pracowników (kierownicy niższego i średniego szczebla),
0 bezpośredniego kierowania pracownikami podległymi i równocześnie kierowanie pośrednio podległymi (kierownicy wyższego szczebla),
0 kierowanie pośrednie (dyrektorzy jednostek organizacyjnych).
Drugim kryterium oceny pracy kierowniczej jest złożoność pracy wykonywanej przez podległych pracowników. Im prostsza praca, tym większą grupą pracowników można kierować bezpośrednio. Przy pracach złożonych liczba bezpośrednio kierowanych pracowników odpowiednio się zmniejsza.
Te zasady pozwalają na dość dużą obiektywizację odpowiedzialności za kierowanie i wycenę tego kryterium w punktach. Należy jednak mieć na uwadze, że w innych rodzajach odpowiedzialności, jak: odpowiedzialność za przebieg pracy, za decyzje, kontakty zewnętrzne, praca kierownicza również ma wysoką hierarchię punktową. Nie można zakładać, że kryterium odpowiedzialności za kierowanie powinno równoważyć obecnie stosowany dodatek funkcyjny, ale kryterium to należy stosować tylko w tych przedsiębiorstwach, które zrezygnowały z dodatku funkcyjnego.
3. Uciążliwość pracy jest jednym z podstawowych kryteriów różnicujących pracę. Uciążliwość oznacza:
• wysiłek fizyczny związany z wykonywaną pracą i spowodowane nim zmęczenie mięśni. Dotyczy on w zasadzie pracy fizycznej, jakkolwiek wykonywanie pracy umysłowej też wywołuje zmęczenie. Pod tym pojęciem rozumie się jednak obciążenie mięśni związane z podnoszeniem ciężarów , ich przenoszeniem, przytrzymywaniem oraz pracę w niewygodnej pozycji.
Przy wycenie wysiłku fizycznego należy także uw-zględniać czas jego trwania, dotyczy to zwłaszcza prac bardzo ciężkich. Mniej męcząca jest bowiem praca wykonywana z dużym obciążeniem, ale występującym zmiennie, niż jednostajne obciążenie przez całą zmianę roboczą. Przy pracy fizycznej każda przerwa, zm'a 11 p ..y .i. zmiana zynr.T.' jest w pewnym stopniu odpoczynkiem, dl i- e n • vszystkie te cieirinty należy uwzględniać przy wycenie, aby uzyskać w miarę obiekty wny wynik.