DSCF0078

I

Wprowadzenie

W książce tej zaprezentuję instytucjonalną analizę nowoczesności o wydźwięku epistemologicznym i kulturowym. Odbiegam więc tutaj w sposób zasadniczy od większości współczesnych omówień, w których akcenty rozkładają się zupełnie inaczej. Czym jest nowoczesność? Powiedzmy najpierw z dużym przybliżeniem: „nowoczesność” odnosi się do sposobów prowadzenia życia społecznego i organizacji, które pojawiały się w Europie od XVII wieku i które następnie objęły swym wpływem w zasadzie cały świat. Określenie to wiąże nowoczesność z konkretnym czasem oraz miejscem na mapie, w którym wzięła swój początek, lecz na razie nic pozwala zbliżyć się do poznania jej najważniejszych cech.

Uważa się dziś, pod koniec XX wieku, że stoimy u progu nowej epoki, na którą odpowiedzieć muszą nauki społeczne i która przenosi nas poza granice samej nowoczesności. Przejściu temu przypisywano już oszałamiającą liczbę rozmaitych określeń, z których kilka odnosi się co prawda do nowego typu systemu społecznego („społeczeństwo informacyjne” czy „społeczeństwo konsumpcyjne”), lecz większość wskazuje raczej na fakt, źc poprzedni stan rzeczy zmierza ku końcowi („ponowoczesność”, „postmodernizm”, „społeczeństwo postindustrialne”, „postkapitalizm” itd.). Niektóre z dyskusji na ten temat koncentrują się głównie wokół przekształceń instytucjonalnych; zwłaszcza te, w których sugeruje się, że przechodzimy od systemu opartego na wytwarzaniu dóbr materialnych do systemu skoncentrowanego wokół informacji. Częściej jednak kontrowersje dotyczą w znacznej mierze zagadnień natury filozoficznej