page0357

nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją

dobnie nazwy statków, np. Jozef Wybicki, Tadeusz Kościuszko, nazwy kościołów i kaplic, dzwonów i chórów kościelnych od imion świętych.

Bywają też nazwy złożone z apelatywów i nazw własnych, jak w tytułach literackich, np. Księga Hioba, Księga Rut w Starym Testamencie, List do Tytusa, List do Hebrajczyków św. Pawła, Pan Balcer w Brazylii. W chrematonimach często pojawiają się skrótowce, np. w tytułach czasopism: Itd, SKOK — miesięcznik Spółdzielni Kas Oszczędnościowo--Kredytowych, tak też w nazwach zespołów muzycznych: MPO, EKG (Pisarkowa 1970), instytucji: PZU, PKO, ONZ, samolotow (Buczyński 1982). W tego typu nazwach często występują elementy obcojęzyczne, nie mówiąc już o nazwach obcych artykułów sprowadzanych z zagranicy. Częste są zwłaszcza człony: super (Supersam), Grand (Grand Hotel), Inter- (Intercontinental), Euro- (Euromarket). T. Hołówka (1967) zwraca uwagę na francuskie nazwy kosmetyków: Nitouche. Rosemarie, Soir de Paris, Chat noir (choć są to nazwy firmowe, a więc innego typu); K. Pisarkowa (1970) zauważa w nazwach zespołów muzycznych zwroty łacińskie: Ad Hoc, Alter Ego, Corpus Delicti; angielskie: Bloody Prince, King Size; francuskie: Passage. Latynizuje się nazwy klubów sportowych: Lechia, Cracovia; pociągów: Polonia, Borussia, Bohemia, Lipsia, Silesia, Cracovia, Gedania (Głowacki 1990).

Istnieją także chrematonimy nieprzeniesione. Ich przykładem są nazwy statków cytowane przez H. Górnowicza (1962). Przytacza nazwy okrętów z floty Zygmunta III Wazy z lat 1597-1599: Panna Wodna, Orzeł Biały, Czerwony Lew. Ten sam typ chrematonimów stwierdził J. Głowacki (1990) w nazwach pociągów, np. Błękitna Fata, i K. Pisarkowa w nazwach zespołów muzycznych: Niebiesko-Czarni, Czerwone Gitary (1970). Nazw nieprzeniesionych jest jednak znacznie mniej niż przeniesionych.

T. Skubalanka i Cz. Kosyl (1969) zwrócili uwagę na specjalne for-manty tworzące nazwy firmowe: -ol: Pianol (płyn do prania), Woskol (woskowa pasta do podłóg), Czy stoi (proszek do czyszczenia naczyń i metali); -on: Falon (płyn do ondulacji), Pianon (proszek do prania); -an: Violan (płyn przeciwzmarszczkowy produkowany przez firmę Vio-la), Hawitan (krem przeciw trądzikowi zawierający witaminę H); -in: Capillisin (płyn do włosów, od łac. capillus 'włos'). T. Hołowka (1967) podkreśla obecność derywatów wstecznych w nazwach środków czyszczących: Prał < pralka, Błyszcz < błyszczeć, Poler < polerować. W nazwach will, pensjonatów i domów wczasowych dostrzega Cz Kosyl (1983) sufiks -ówka w funkcji pamiątkowo-dzierżawczej, np. Alfredów-

353