DSCF0536

83

POCHODZENIE INDYWIDUALNYCH RÓŻNIC W ZAKRESIE EMPATII

znaczne zabarwienie negatywne (emocjonalność i neurotyzm) i skalą troski empatycznej, która takiego zabarwienia nie posiada. Z kolei te same miary negatywnie zabarwionego temperamentu wykazały silne powiązania z porównywalnie „negatywną” skalą osobistej przykrości. Dalej, miary intensywności odczuwania, uwzględniające zarówno pozytywną, jak i negatywną uczuciowość, okazały się w istotny sposób powiązane zarówno z troską empatyczną, jak i z przykrością osobistą. Średnia korelacja temperament-empatia, bez uwzględnienia dwu „niedopasowanych” powiązań, wyniosła 0,46. Zatem wydaje się, że naprawdę istnieje wiarogodne powiązanie pomiędzy emocjonalnym/pobu-dzeniowym temperamentem i stałą tendencją do uczuciowego reagowania na cudzą sytuację. Po drugie, stwierdzono bardzo niskie powiązanie pomiędzy temperamentem i przyjmowaniem ról, zgodnie z oceną otrzymanąprzy pomocy skali przyjmowania perspektywy IRI (średnia r = —0,09). Jeżeli weźmiemy pod uwagę charakter skali przyjmowania perspektywy, wydaje się to jak najbardziej oczywiste. Skala ta mierzy relacjonowaną skłonność do przyjmowania cudzego punktu widzenia w codziennych sytuacjach społecznych, przy czym reaktywność uczuciowa została celowo wykluczona z tego pomiaru.

Możliwość dziedziczenia skłonności do przyjmowania ról

Wspomniany brak powiązań pomiędzy dyspozycją do przyjmowania ról i temperamentem emocjonalnym wprowadza problem, czy udział genów w procesie przyjmowania ról jest znaczący. Istnieje obecnie tylko jeden empiryczny dowód odnoszący się do tego zagadnienia. Davis, Luce i Kraus (w druku) zbadali relatywną możliwość dziedziczenia afektywnych i nieafektywnych aspektów empatii dyspozycyjnej, używając danych zebranych wcześniej przez Loehlina i Nicholsa (1976). W oryginalnym badaniu Loehlin i Nichols rozdali obszerne kwestionariusze ponad 850 bliźniętom (obojgu) w wieku młodzieńczym. Kwestionariusze zawierały między innymi listę obejmującą 159 przymiotników do wyboru, która zawierała pewną ilość określeń odnoszących się do badanego, nawiązujących do dyspozycyjnej empatii. Co ważniejsze, Loehlin i Nichols (1976) dostarczyli danych dotyczących korelacji pomiędzy MZ i, oddzielnie, DZ dla wszystkich 159 pozycji w obszernym dodatku do opublikowanych wyników badań.

Davis i współpracownicy (w druku) najpierw powołali grupę ekspertów w celu wyselekcjonowania z całej listy grupy przymiotników, których znaczenia bezspornie odnosiły się albo do przyjmowania perspektywy, albo do troski empatycznej, albo do osobistej przykrości. Następnie niezależna grupa studentów college’u poddała się badaniu przy pomocy kompletnej (159) listy przymiotników oraz IRI, po czym spośród przymiotników wybranych przez ekspertów usunięto te, które nie pozostawały w korelacji z odpowiednią skalą