DSCF0542

89

POCHODZENIE INDYWIDUALNYCH RÓŻNIC W ZAKRESIE EMPATII

wychowawczymi matek i empatią synów, ponieważ matki bardziej empatycz-nych chłopców były określane jako mniej skłonne do karania i mniej ograniczające oraz bardziej egalitarne i czułe. Barnett, King, Howard i Dino (1980) poprosili grupę uczniów gimnazjalnych o wypełnienie QMEE, a następnie opisali stopień, w jakim każde z rodziców wykazywało określony typ zachowania, kiedy ankietowane dziecko miało dziesięć lat. Rodzice dzieci o wysokim stopniu empatii byli opisywani jako spędzający z dziećmi więcej czasu, okazujący więcej czułości, i częściej zachęcający do dyskusji dotyczącej uczuć aniżeli rodzice uczniów o niskim poziomie empatii. Uzyskane wyniki nie wykazały żadnego powiązania z płcią rodziców lub dzieci.

Eisenberg, Fabes, Schaller, Miller i inni (1991) przebadali związki pomiędzy sprawozdaniami dzieci, które już dorosły na temat spójności rodziny i ekspresywnością emocjonalną w ogóle (nie zaś ze specyficznymi zmiennymi związanymi z rodzicielstwem), a szeregiem rozmaitych miar empatii. Studenci wyższych lat college’ów wypełnili cztery skale IRI i reagowali na dwa filmy bodźcowe wywołujące emocje. Pomimo że spójność rodziny i ekspresyw-ność nie były w żaden sposób powiązane z wynikami pomiarów empatii, pozostawały one w relacji, ale tylko w wypadku kobiet, z pewną liczbą reakcji na bodźcowe filmy. Kobiety z bardziej spójnych rodzin oraz te, w których rodzinach pozytywne emocje były często okazywane, relacjonowały odczucia większego współczucia i smutku jako reakcje na jeden lub obydwa filmy. Kobiety z rodzin, w których negatywne emocje podporządkowania (smutek, płacz) były często wyrażane, ujawniły podobny wzór zachowania, ale relacjonowały również zwiększone odczucie osobistej przykrości w związku z obydwoma filmami. Oznacza to, że rodziny charakteryzujące się spójnością i ekspresywnością emocjonalną prawdopodobnie wychowują córki nieco bardziej skłonne do reagowania na cudze kłopoty, smutek i, niekiedy, cierpienie, współodczuwaniem.

Zorganizowano również badanie (Roe, 1980) grupy greckich dzieci, które badano przy pomocy FASTE, a następnie przeprowadzono z nimi wywiady dotyczące ich przekonań na temat posłuszeństwa wobec rodziców. Odpowiedzi następnie kodowano pod względem obecności lub nieobecności stwierdzeń wskazujących na występowanie lęku lub kar cielesnych. Przy założeniu, że lęk przed karą wskazuje na mniejszą czułość ze strony rodziców, a nie jest to założenie nieuzasadnione, badanie to potwierdzałoby również wzorzec wyłaniający się na podstawie opisanych poprzednio badań. Większy lęk przed karą fizyczną, wymierzoną przez ojca lub matki, powiązany został z niższymi wynikami osiągniętymi w FASTE, zarówno w przypadku chłopców jak i dziewcząt.