34 _| ę^attiaaryłtyte tatawy o pompowaniu w sprawach nieletnich
żądania niezbędnych wyjaśnień i informacji od osób objętych dozorem lub nadzorem;
~ przeglądania — za zgodą prezesa właściwego sądu — akt sądowych i sporządzania z nich odpisów;
- zasięgania koniecznych informacji z zakładów pracy, ze szkół, z organów administracji państwowej i organizacji społecznych.
Kuratorowi społecznemu przysługuje ryczałt z tytułu zwrotu kosztów ponoszonych w związku ze sprawowaniem przezeń dozoru lub nadzoru. Wysokość ryczałtu ustala się w zależności od liczby i rodzaju czynności na wniosek kuratora zawodowego, pod którego kierunkiem kurator społeczny pracuje (§ 43.1 rozporządzenia).
Zadania kuratora ustanowionego w sprawie nieletniego są następujące: indywidualne oddziaływanie na nieletniego, jego rodzinę, środowisko, a zwłaszcza na grupę rówieśników, z którymi nieletni pozostaje w kontakcie; starania o wykształcenie, naukę zawodu i zatrudnienie oraz właściwą z pedagogicznego punktu widzenia organizację czasu wolnego;
- usunięcie zaniedbań w zakresie wychowania, a także sprawowania opieki;
- starania o poprawę stosunku rodziców do nieletniego i o takie wykonywanie obowiązków rodzicielskich względem niego, aby miał zapewnione warunki niezbędne do wszechstronnego i harmonijnego rozwoju (K. Grześkowiak, A. Krukowski, W. Patulski, E. Warzocha, 1984). ; Ustawowe oraz proponowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości funkcje
i zadania kuratorów przedstawia tabela 6.
Jeśli chodzi o zakres czynności kuratora, to w postępowaniu przygotowawczym i rozpoznawczym prowadzi on: czynności diagnostyczne, nadzór tymczasowy i czynności mediacyjne; natomiast w postępowaniu wykonawczym: nadzór własny — pracę z przypadkiem, sesje wykonawcze (tzn. prowadzenie akt wykonawczych), czynności mediacyjno-doradcze, czynności administracyjno-kontrolne, czynności samokształceniowe, ewidencję kuratorów społecznych. Do najważniejszych czynności kuratora sądowego należy przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, który może stanowić podstawę do rozpoczęcia pracy wykonawczej. Kurator przeprowadzający wywiad środowiskowy otrzymuje kwestionariusz, który wypełnia, wpisując dane o nieletnim, jego rodzinie, warunkach żyda, mieszkaniu, o szkole, pracy, oraz przedstawia ogólne wnioski dotyczące sposobu resocjalizacji nieletniego1.
ł W aneksie (załączniki 2 5) zamieszczono przykłady dokumentów związanych z czyn-nokami kantora sądowego.
Funkcje I mliii hnniw
Ustawowe zadania konturów
|. Sprawowanie nadzoru własnego:
— jako środka tymczasowego zastosowanego wobec podopiecznych,
jako środka wychowawczego, w przypadku zawieszenia środka izolacyjnego,
- w razie przedterminowego zwolnienia z placówki izolacyjnej,
jako środka ograniczenia władzy rodzicielskiej,
jako środka wobec osób poddanych leczeniu odwykowemu.
2. Sporządzanie wywiadów środowiskowych.
3. Wykonywanie czynności zleconych przez sąd.
4. Kierowanie pracą w ośrodkach kuratorskich.
3. Szkolenie kuratorów społecznych.
6. Czynności kontrolne wobec kuratorów społecznych.
7. Pomoc postpenitencjarna: organizowanie akcji letniej, ułatwianie znalezienia pracy.
8. Przegląd spraw w postępowaniu wykonawczym.
9. Stałe dyżury w sądzie.
10. Rejestr prac prowadzonych w terenie.
tanwaw Mp kuMi wżgkdoc en— wnwwSDagB
i 1. Fuałuja wykonawcę1 - uarowii sna | czonego przez sąd środka (praca z przypadkiem)
1 2. Funkcja diagnoatycsna:
zbieranie danych oaobopoasawezydl i środowiskowych,
sporządzenie i wydawanie wniosków dotyczących zastosowania określonego środka sądowego oraz form ograniczenia wiedzy rodzicielskiej.
Uwaga1.
I 3. Funkcja doradcza (efcsperiainaj - eepse-j zentowanie interesów podopiecznego w Ida procesu resocjalizacji.
Uwaga2.
■W cs»<— IRK
Unn IuTortnage dostarczone praw komora mogą odgrywaj ratą d—rado 1 toczącej aą
Uwaga: Rita—olana interesów podopiecznego a)U— możliwość podejmowania —Sm prokuratorskiego, sędziowskiego, komoraiczego, pcócpnąD
Badania wykazują, że znaczna część sprawowanych nadzorów ma charakter tylko formalny, a efekty nadzoru są niezadowalające (T. Bojarski. M. Mozga w a, 1991). Przyczyn takiego stanu można upatrywać w za sutej liczbie kuratorów zawodowych, zbyt dużym obciążenia (ponad 200 spraw przypadających na 1 kuratora; patrz Aneks, załącznik 6), natomiast kuratorzy społeczni nie zawsze pełnią właściwie swoje funkcje. W 1992 r. Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło prace związane ze zmianą modelu resocjalizacji wolnościowej, wprowadzając reformę kurateli sądowej. Jej celem jest wypracowanie właściwych metod pracy kuratorskiej, adekwatnych do aktualnych potrzeb społecznych. Reforma obejmuje trzy napy.