DSCN5885 (2)

<HL    2. CiMwterywyta Mttwy o postępowań? u w sprawach nieletnich

wykaz dowodów do bezpośredniego przeprowadzenia lub ujawnienia o* _t prawie.

W świetle przepisów ustawy niejasne jest między innymi, czy postano*^ o rozpoznaniu sprawy doręcza się stronom i obrońcy nieletniego tyt^ w przypadku postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu ^ prawczym (art. 43 § 3), czy dotyczy to również postanowienia o rozpoznaj sprawy w postępowania opiekuńczo-wychowawczym. Wydaje się, że na iw przepisów k.p.c- doręczenie jest tu również obowiązkowe.

2.3.4. Postępowanie rozpoznawcze

Ceiem postępowania rozpoznawczego jest wydanie decyzji w przedmiocie zastosowania wobec nieletniego odpowiedniego środka (B. Kowalska--Ehrlich, 1988, s. 136).

Zdaniem zaś F. Zedlera (1986, s. 78) pierwszym celem postępowania rozpoznawczego jest konkretyzacja ustaleń dokonanych w postępowaniu wyjaśniającym przez wybór odpowiedniego środka, a drugi cel ma charakter uzupełniająco-kontrolny w stosunku do postępowania wyjaśniającego.

Postępowania rozpoznawczego nie można zatem traktować jako etapu, a którym dopiero ustala się stan faktyczny. Ustawa przewiduje dwie równorzędne formy postępowania rozpoznawczego — postępowanie opiekuńczo-wy cfcowawcze i postępowanie poprawcze przeznaczone do rozpoznania spraw w których przewiduje się zastosowanie środka poprawczego. Oba tryby fóżsy ] się w zasadniczy sposób, co wynika ze stosowania w nich odmieonyd) procedur. W postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym stosuje się odpowied- I me przepisy k.p.c. w trybie nieprocesowym, natomiast w postępowaniu j poprawczym — przepisy kp.k. ze zmianami przewidzianymi w ustawie j Rozwiązanie to spowodowało sformalizowanie postępowania, gdyż powitał? borne komplikacje, np. w sprawach o czyny popełnione przez kilku neta j sień, przy zmianie trybu i w postępowaniu odwoławczym (B. Czarnecki’ I -Dział uk, 1993, a 93%

2.3.4.1. Postępowanie opiekuńczo-wychowawcze i postępowanie w sprawie stosowania środków łeczniczo-wycflowawcsych

W postępowaniu opiekuńczo-wycbowawczym stosuje się przepisy kp* s Sprawy rozpoznaje sę na posiedzeniu. O posiedzeniu zawiadamia strony, sąd może wezwać również na posiedzenie kuratora, przedstaw*#* [

schroniska dla nieletnich, zakładu poprawczego, zakładu wychowawczego, placówki opiekuńczo-wychowawczej tub zakładu społecznej służby zdrowia, zakładu pracy, organizacji społecznej (art. 30 f 5 u.p.n.) Posiedzenie odbywa się z wyłączeniem jawności, chyba że jawność uzasadniona jest ze względów wychowawczych. Na posiedzeniu sąd orzeka w składzie jednego sędziego. W postępowaniu opiekuńczo-wychowawczym nieletni może mieć obrońcę. Obligatoryjna jest obrona w sytuacji, gdy interesy nieletniego i jego rodziców lub opiekuna pozostają w sprzeczności (art. 44 w zw. z art. 36 § 1 u.p.n.).

W toku postępowania mogą być prowadzone czynności mające na celu uzupełnienie materiałów niezbędnych do podjęcia decyzji o potrzebie zastosowania odpowiedniego środka, np. przesłuchanie świadków oraz stron postępowania. Dopuszcza się ograniczenie osobistego udziału nieletniego.

IZ możliwości tej powinno się korzystać bardzo ostrożnie, po upewnieniu się, że nie zostaną naruszone prawa nieletniego (B. Cza rnecka-D ział uk.

1993, i. 94).

Ustawa nie podaje terminu, w jakim należy rozpoznać sprawę, pozostawiając to do decyzji sędziego rodzinnego. Należy się w tym przypadku kierować względami celowościowymi i potrzebą szybkości postępowania w sprawach nieletnich.

Postępowanie opiekuńczo-wychowawcze kończy wydanie orzeczenia w formie postanowienia:

—    o umorzeniu sprawy (art. 21 § 2 u.p.n.);

—    o rozpoznaniu sprawy w trybie poprawczym, jeżeli ujawnią się okoliczności przemawiające za umieszczeniem nieletniego w zakładzie poprawczym (art. 47 u.p.n.);

—    o przekazaniu sprawy prokuratorowi, jeśli ujawnią się okoliczności przemawiające za orzeczeniem kary (art. 47 u.p.n.);

—    o zastosowaniu środka opiekuńczo-wychowawczego albo leczniczo-wychowawczego.

Postanowienie o zastosowaniu środka opiekuńczo-wychowawczego łub leczniczo-wychowawczego oprócz danych formalnych: daty, sygnatury, składu sądu, podpisów, zawiera dane o tożsamości nieletniego, o jego demoralizacji, dokładny opis zarzucanego czynu i stwierdzenia, czy nieletni ten czyn popełnił. Postanowienie w przedmiocie zastosowania środka wychowawczego doręcza się stronom wraz z pouczeniem o trybie i terminie odwołania (art. 46 § 2 u.p.n.). Postępowanie w sprawie stosowania środków leczniczo-wychowawczych przebiega od strony procesowej w trybie postępowania opiek uńczo-

—    wychowawczego, z zastrzeżeniom że nieletni musi mieć obrońcę. Ustawodawca wprowadził dodatkowo dwa przepisy art. $6 i 57 u.p.n., które regulują kwestię obligatoryjnego udziału obrońcy w tym postępowaniu oraz przed wydaniem postanowienia o umieszczeniu nieletniego w szpitalu psychiatrycznym i Żuj* pottepowani*