DSCN6162 (Kopiowanie)

^ £‘truktura mikroskopowi organizmów ^yiyych: komórki i tkanki 145

Tabela 4-!V. Porównanie komórki zwierzęcej i roślinnej

Lp	Komórka roślinna	Komórka zwierzęca
1.	ściana komórkowa	_
2.	plastydy	’ -
3.	-	cen trio lc
4.	wodniczka: duża. zazwyczaj pojedyncza	wodniczki małe. zazwyczaj nieliczne
5.	lizosomy: sporadycznie obserwowane	lizosomy: zawsze obecne, przeważnie liczne
6.	cytokincza: wytworzenie blaszki środkowej	cytokincza: przewężenie, a następnie podział cytoplazm)

4.3.3. Mejoza

Komórki powstające drogą podziału mitotyczncgo mają identyczne chromosomy (identyczny zapis genetyczny) jak komórka, z której powstały. Natomiast mejoza doprowadza do powstania komórek, w których liczba chromosomów (a więc i genów) jest o połową mniejsza aniżeli w komórce macierzystej. Dlatego też określamy ja mianem podziału redukcyjnego. Proces ten doprowadza do powstania gamet, a także zarodników u roślin. Kiedy dwie gamety połączą się w procesie zapłodnienia, zostanie odtworzona normalna liczba chromosomów.

Istota redukcji liczby chromosomów polega na tym, że w procesie mejozy chromosomy łączą się parami. Potem dopiero para taka rozdziela się i w anafazic każdy chromosom (zbudowany z dwóch chromatyd) wędruje ku biegunom komórki. (W mitozie ku biegunom wędrują pojedyncze chromatydy.)

Komórki somatyczne czyli tworzące ciało danego organizmu (gr. soma - ciało) zawierają parzystą liczbę chromosomów (ryc. 4-22). Chromosomy, które można dobrać parami (i które w ten właśnie sposób łączą się w procesie mejozy) nazvwamvchromosomami homologicznymi. Są one identyczne pod względem rozmiarów i kształtu i zawierają podobne geny (czyli czynniki dziedziczności). Zespół, w skład którego wchodzą po 2 chromosomy każdego typu nosi nazwę diploidalnci liczby chromosomów i występuje w komórkach somatycznych (np. 46 chromosomów u człowieka). Podziały mejotyczne zachodzące w gruczołach płciowych doprowadzają do powstania gamet ohapłoidalnci liczbie chromosomów - po jednym z każdej pary (a więc 23 u człowieka). Po połączeniu się dwóch gamet - komórki jajowej i plemnika - powstaje zygota o diploidalncj liczbie chromosomów. Połowę ich - a tym samym połowę genów - otrzymała od matki, a połowę od ojca.

Jest regułą, iż proces mejotyczny składa się z dwóch podziałów komórkowych, z których tylko pierwszy jest podziałem redukcyjnym, zaś drugi to podział mitotyczny.

W podziale redukcyjnym również wyróżniono cztery fazy: profazę. metafazę. anafazę i telofazę. istnieją jednak znaczne różnice pomiędzy mitozą a mejozą w poszczególnych stadiach, a zwłaszcza w profazie.

Hyc. 4 - 22. Schemat przebiegu mejozy.

I - prołaza? a - teptoten, b - zygoten, c - pachytcn. d - diplolcn; U - metafaza;

Ul snafa/a.

IV ■ letota/a (JD)