DSCN6388 (Kopiowanie)

Po wykształceniu pędów z kłosami zarodnionośnymi. powstają następnie pędy zielone

(ryc. 7-60), utrzymujące się aż do jesieni.

Skrzyp polny (Eąuisetum arvense) (ryc. 7-60) jest w Polsce bardzo pospolity; zarasta pola jako chwast, lecz jest zarazem dla rolników ważna roślina wskaźnikowa: rośnie mianowicie na glebach kwaśnych, a więc pojawienie się skrzypów w uprawie stanowi świadectwo zakwaszenia gleby.

ą. Jego ziele zawiera

szereg czynnych związków farmakologicznych, jak np. flawonoidy (ekwizetryna) i saponiny, przede wszystkim jednak bardzo ważne sole mineralne: łatwo rozpuszczalną w wodzie krzemionkę i azotu potasowy. Solc azotowe potasu mają- w połączeniu z innymi składnikami ziela - korzystny wpływu

mięsień serca. Natomiast krzemionka po rozpuszczeniu w wodzie uaktywnia szereg enzymów, przyspieszając procesy gojenia i zabliźniania ran, zrastania złamanych kości, a także wydala są z moczem, pełniąc w nim rolę ochronnego koloidu, zapobiegającego tworzeniu kamieni nerkowych i zabezpieczającego przed zakażeniem. Dlatego też ziele skrzypu jest nieocenionym lekiem w terapii kamicy moczowej i zakażeń dróg moczowych.

W rolnictwie niepożądanymi składnikami łąk są: skrzyp błotny {E. pahistre) i skrzyp bagienny (E. limosum), rosnące na mokradłach i torfowiskach. Zawarte w nich alkaloidy (głównie ekwizetyna) są trujące dla krów i owiec, i nadają mleku czerwoną barwę oraz nieprzyjemny smak.

Śródleśne bagniska i stawy porasta w niektórych rejonach Polski rosnący do wysokości 120 ca skrzyp olbrzymi (E. mwcimum - ryc. 7-60), objęty ochroną ze względu na rzadkość występowania.

7.4.S.3.4. Klasa: Psyloty (Psilotopsida)

Rośliny tej klasy stanowią problem dla systematyków, ponieważ mają wiele cech wspólnych z psy lofitami (do których zresztą do niedawna były zaliczane), zarazem zaś nie rozstrzygnięto do lej pory, czy ich Wzniesiona część stanowi łodygę, czy złożone liście (jak u paproci). Są to rośliny jednakozarodnikowe. Znamy około 10 gatunków psylotów, usystematyzowanych w dwóch rodzajach. Rodzaj Psilotum (ryc. 2-15) zawiera dwa gatunki, żyjące w subtropikalnej strefie Ameryki Północnej Stanowią one obiekt zainteresowania, ponieważ są wyjątkiem wśród paprotników: nie tylko sporoóty, ale również gametofity tych roślin posiadają tkanki przewodzące (u starszych okazów gametofiió* występuje protostela - porównaj ryc. 7-56). Poza tym gametofity żyją pod ziemią i są wieloletnie.

Rodzaj Tmesipteres obejmuje małe, żyjące na drzewach ( a więc tzw. epifity) rośliny Australii, Nowej Zelandii i południowo wschodniej Azji.

7.4.53.5. Klasa: Paprocie (,Polypodiopsida, Pteropsida)

Paprocie stanowią współcześnie największą (bo liczącą ponad 9000 gatunków) i najbardziej zróżnicowaną klasę paprotników: od najmniejszych, kilkucentymetrowych roślin wodnych aż po potężne, dorastające 16 metrów paprocie drzewiaste (ryc. 7-61).

Większość gatunków paproci ma duże, zielone liście, w młodości (np. wczesną wiosną) zwinę* w kształt pastorału. Na ich spodnich stronach - jak np. u paprotki pospolitej (ryc. 7-61) i języcznito zwyczajnego (ryc. 7-62) - mieszczą się zarodnie. zazwyczaj zebrane w kupki i niekiedy okry te /awijU U niektórych gatunków, jak np. u pióropusznika strusiego (ryc. 7-62) liście zarodnionośne (spotofik) są odmienne od liści asymilacyjnych czyli płonnych (trofofilów). Trofofile pióropusznika są dług* (do 160 cm) i zielone; sporo file są krótsze, zwinięte, sztywne i mają barwę ciemnobrązową.

Po opuszczeniu zarodni, zarodniki w sprzyjających warunkach kiełkują, wytwarzając ztckW gametofit. Przedrośle paproci jest małe (5-6 mm średnicy), spłaszczone, sercowutego ks/u*¹ wytwarza chwytniki (ryzoidy), którymi czerpie z gleby wodę i sole mineralne. Na dolnej su**’¹ gametofitu wytwarzane są rodnie i plemnic. Do zapłodnienia wymagana jest obecność