Semantyka miłości. O kodowaniu intymności
ślać, pozwala likwidować nieporozumienia i korygować zbłądzenia dzięki zmianie poziomu komunikacji. Słowna komunikacja może na tym przedsłownym czy pozasłownym poziomie prowadzić do odpowiedzi, może też napotykać na blokady.
Jak zawsze w sferze symbolizowania, także i tutaj wykorzystywane są negacja i wykluczenie. W kodzie władzy wyklucza się na przykład użycie przemocy fizycznej, chyba że gwoli przestrzegania prawa. Wykluczenie możliwych relacji seksualnych odgrywa szczególną rolę w semantyce miłości: od amour lointain miłości dworskiej w średniowieczu, poprzez długą grę skrywania i mamienia w powieści XVII wieku, „taktykę wymuszania małżeństwa”21, której składowymi było odkładanie zaspokojenia na Jeszcze nie” i straż cnoty, aż po stopniowo się umacniające pozytywne podejście do seksualności w wieku XVIII, wieku oświecenia22, co jednak łączy się z nieustannym wiązaniem jej z uczuciem i nakazem pragnienia tylko w skrytości. Wykorzystanie negacji w sferze mowy przejawia się tutaj w postaci „dwuznaczności”, która jako moment struktury semantycznej nabiera bardzo konkretnego sensu w kontekście różnicowania i rozszerzania określonych sposobów komunikacji i jej sprawczości. Dzięki wzbronieniu tego, co samo w sobie możliwe, dokonuje się semantyczne warunkowanie sprawczości, a warunkowanie to z kolei decyduje o stopniach swobody procesu komunikacji23.
Zanim przejdziemy do konkretnych analiz historycznych, trzeba jeszcze poświęcić trochę uwagi samozwrotności w ramach medium komunikacji. Także i tutaj chodzi o stwierdzenia bardzo ogólne, które odnoszą się do wszystkich mediów. Wraz z wyróżnicowaniem się struktury i procesu
21 Demaskowaną przez Henry’ego Fieldinga w: An Apology for the Life of Mrs. Sha-mela Andrews, London 1741, nowe wyd.: Folcroft, Pa. 1969.
22 Jean Guitton, Essai sur l ’amour humain, Paris 1948, s. 9, w odniesieniu do wieku XIX mówi o „sexologie positive”. W tej sprawie patrz także: M. Foucault, Historia seksualności, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Warszawa 1995. Materiały dotyczące USA przedstawia praca Sidneya Ditziona, Marriage, Morals and Sex in America: A History of Ideas, New York 1969, wyd. 2.
23 Tego rodzaju „funkcjonalna wiedza” nie musi bynajmniej dopiero czekać na badania i teorie socjologiczne. To, że odroczenie spełnienia może zwiększać intensywność miłości, że miłość polega na nadziei na miłość, jest tematem rozważań od wieku XVII, przy czym owa wiedza o wiedzy nie powoduje zaniku motywacji. Miłość jest charakteryzowana jako coś, co odbiega od wyobrażeń kochających, przy czym sama świadomość iluzorycznych aspektów miłości zwiększa jeszcze jej siłę. Kochający kochają tak-
32 że swoje iluzje, zaś związek z seksualnością wydaje się ukrytą gwarancją ich znaczenia.
/
rozdziela się t czyznach. Na postać system: dówdaje sięza ponieważ wa; także do każd w innym term się zatem na p do mechanizr
0 zmysłowość wają pytanie,
Owa samo: dziej niepraw: usytuowanie ! potraktuje nas wiedzi i reakc wać jako wsk raźnie pokazu w związki mił tegoriach teorl zdwojona prz zwrotna syste] zdwojonej prj się tematem, I wej.Niepewn a zarazem wyl
Kiedy pew dostatecznie mogą stawać munikacji sai wisko dostatc przez miłość poszukiwała,
1 spełniać się
24 W tej sprai