filozofia egzamin2

stawia, mianowicie dokonuje „subsurn jęcie Sokratesa poji jęcie człowieka of jest przechodni: j człowiekiem. Na i innym jak wniosk mcm — jest wnk gizmu Arystoteles jego wiekotrwałej Rozwinąwszy A jako taka zna naukę, lecz jako > dyscyplinę formi Nie była jed filozoficznych: 1 rata się na prze! Stąd pochodziła gicznymi, a tak rzeczy jed nosi k 3. Logika t cjami, i hierarcl ale nie wiedzy tedy metodę w wynika sz=zeg( umysłu ludzi dojść do znajt wiedzy rozi lesa przedstaw twierdząc byw (aoóngor aai lesa wręcz sol od ogółu d« ciwy naturze i porządek pi loda jej zdób W powyżi patrywał się umysł zaczyn w wiedzy.

Dlatego t lesa zmysły ■ ńę z rzeczy a przez zmysły zapisują dopi

znalazła dla cnoty empiryczną miarę (to jej ujęcie Arystoteles wyłożył w Etyce nuc*. skiej), a metafizyka wystąpiła z twierdzeniem, że nie ma pozamaterialnego bytł(^’> rych księgach Metafizyki). Z. tego okresu pochodzi większość specjalnych prac Ary„T* Nie pierwszy okres, niesamodzielny, ani trzeci, obojętny względem filozofii,Ite’ środkowy wydał oryginalną myśl filozoficzną Arystotelesa. Wszakże w laiąj^* myśl ta nie była wyrażona w czystości, lecz przetykana poglądami wcześniejszymi i pJJł szymi- To, co nazywa się systemem Arystotelesa, jest zespołem poglądów iredni^/ nego okresu i jako taki zespół jest z natury rzeczy niezbyt jednolite i koniek*^

POGLĄDY ARYSTOTELESA

I. LOGIKA. 1. Metafizyka a logika. Arystoteles zajmował dwojaką postawę-^ świata: od Platona nauczył się idealizmu, a z usposobienia był realistą. I z nauki (głoszącej, że prawdziwy byt jest idealny, a prawdziwa wiedza jest ogólna) przejął nie tylko połowę: zachował teorię wiedzy, ale odrzucił teorię bytu. Zaprzeczał, iżby idee poza jednostkowymi rzeczami; natomiast uznawał, że wiedza jest zawarta »^ ciach ogólnych. Stanęło na tym: byt jest jednostkowy, a wiedza — ogólna Platoński dualizm, dzielący byt na dwa światy, świat idej i świat rzeczy, zosa* nięty; ale za to wytworzył się dualizm nowy: bytu i wiedzy. Dociekania i»_ttj rozpadły się na dwa działy: naukę o wiedzy i naukę o bycie; logika, traktująca_0V| dzy ogólnej, oddzieliła się od metafizyki, traktującej o jednostkowym bycie.

2. Teoria pojęć i sądów. Logika ma uczyć, jak posługiwać się pojęciami i sądt Podstawą prawidłowych pojęć jest definicja, a prawidłowych sądów — do»£ przeto definicja i dowód były dla Arystotelesa głównymi tematami logiki.

A)    Pojęcia są ogólne w mniejszym lub większym stopniu i tworzą przez to u rarchię coraz ogólniejszych pojęć. Szczytem hierarchii są najogólniejsze raca Definicja pojęcia dokonywa się przez umieszczenie go w tej hierarchii, żaka do rodzaju wyższego (z zaznaczeniem tylko właściwej różnicy). Przy najwyższych rodzą jest kres definiowania: są one podstawą wszelkiej definicji, ale same me mopr definiowane, nie ma bowiem wyższych ponad nie rodzajów. Wynikało więc z ais Arystotelesa, że istnieją pojęcia ogólne nie mające i nie potrzebujące definicji.

B)    Analogiczne stosunki panują w teorii sądów. Sądy również tworzą hietard mianowicie hierarchię racyj i następstw, przy czym sądy bardziej ogólne mogą* nowić rację dla mniej ogólnych, nigdy odwrotnie. Szczytem hierarchii sądów «• najogólniejsze. Dowód przeprowadza się przez umieszczenie sądu w tej hienithu r wadzenie do sądu wyższego, to znaczy do takiego, który dla niższego stanowi rocg * najwyższych sądach jest kres dowodzenia. Są one zasadą wszelkiego dowóz* ale same nie mogą być dowodzone, nie ma bowiem sądów nad nie ogóhucjsagch ¹¹ by mogły być dla nich racjami. Taką ogólną zasadą dowodzenia jest np zasada sp⁵* ności, a ponadto jeszcze każda gałąź wiedzy ma właściwe sobie zasady. To było*¹* że ze stanowiska Arystotelesa wynikało, iż istnieją sądy ogólne nic mające i nie i"' bujące dowodu.

Sąd był dla Arystotelesa zespołem pojęć; jednostką logiczną było dian jąp ⁵ zawiera dwa pojęcia, jedno w podmiocie, drugie w orzeczeniu, i polega aa tym. •*'