FunkcjonowanieRynku R026 047

jeden lub dwóch sprzedawców o podobnym udziale w ogólnej wielkości podaży, a inaczej wtedy, kiedy jest jednym z wielu sprzedawców, z których każdy ma mały udział w ogólnej wielkości podaży. Nabywca postępuje inaczej, gdy ma mały udział w ogólnej wielkości popytu, a obok niego działają nabywcy o dużym udziale, a inaczej wtedy, kiedy zgłaszany przez niego popyt stanowi 80% ogólnej wielkości popytu, a pozostałe 20% przypada na wielu drobnych nabywców.

W zależności od rodzaju struktury podmiotowej rynku postępowanie sprzedawców i nabywców może się koncentrować na skutecznym oddziaływaniu na postępowanie innych podmiotów rynku, bez uwzględniania ich reakcji. W innych sytuacjach głównym elementem postępowania sprzedawców i nabywców mogą być procesy reagowania na postępowanie innych podmiotów rynku, a w ramach tych procesów mogą występować wyłącznie reakcje o charakterze adaptacyjnym.

Postępowanie sprzedawców i nabywców jest uwarunkowane również strukturą przedmiotową rynku. Sprzedawca postępuje inaczej, gdy napotyka ograniczenia po stronie popytu, a inaczej wtedy, kiedy takich ograniczeń nie napotyka. Nabywca postępuje inaczej w zależności od tego, czy napotyka ograniczenia po stronie podaży, czy też takich ograniczeń nie napotyka.

Postępowanie sprzedawców i nabywców, uzależnione od podmiotowej i przedmiotowej struktury rynku, wpływa z kolei na osiągane przez nich efekty (np. w postaci wielkości sprzedaży, dochodu, zysku). W zależności od sposobu postępowania sprzedawców i nabywców efekty ich działania na rynku mogą się kształtować na wyższym lub niższym poziomie. W ten sposób powstaje układ zależności między strukturami rynku, postępowaniem podmiotów a osiąganymi przez nie efektami działania na rynku (rys. 7).

Rysunek 7

Zależności między strukturami rynku, postępowaniem podmiotów rynku a efektami działania

Struktury		Postępowanie		Efekty działania
rynku		podmiotów rynku		na rynku

Jak wynika z rysunku, zależności między tymi trzema kategoriami nie mają jednostronnego charakteru. Oznacza to, że poziom efektów osiąganych przez sprzedawców i nabywców wpływa na ich postępowanie. Z kolei sposób oraz zmiany tego postępowania wpływają na podmiotową i przedmiotową strukturę rynku¹.

Efekty osiągane przez podmioty rynku odbiegają zazwyczaj w mniejszym lub większym stopniu od efektów pożądanych (oczekiwanych). Ilustruje to rys. 8.

Rysunek S

Efekty osiągane i pożądane

Im większa jest różnica między efektami osiąganymi a oczekiwanymi, tym silniejsze są motywacje podmiotów rynku do ich powiększania. Wzrost efektów może następować pod wpływem zmiany okoliczności zewnętrznych w stosunku do podmiotów rynku oraz bez ich udziału (przy danym sposobie postępowania, który nie ulega zmianie). Jednakże dążenie podmiotów rynku do wzrostu efektów

47

1

Istnienie takiej odwrotnej zależności nie jest na ogół kwestionowane, jednakże jest ona uznawana za zależność o mniejszym nasileniu, zwłaszcza zależność postępowania od efektów.